تعدد گواهان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از شرایط
گواهان که در
آیات قرآن به آن اشاره شده «تعدد» است.
لزوم شاهد گرفتن دو مرد
مسلمان و در صورت نبودن آنان، يك مرد و دو
زن مسلمان، در ثبت و تنظيم اسناد ديون و
مبادلات:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا تَدايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ ... وَ اسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِنْ رِجالِكُمْ فَإِنْ لَمْ يَكُونا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَ امْرَأَتانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَداءِ ...؛
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه بدهى مدّت‌دارى به خاطر وام يا داد و ستد به يكديگر پيدا كنيد، آن را بنويسيد. ... و دو نفر از مردان عادل خود را
بر اين حقّ شاهد بگيريد؛ و اگر دو مرد نبودند، يك مرد و دو زن، از كسانى كه مورد رضايت و اطمينان شما هستند، انتخاب كنيد! ....»
تعدّد گواهان (دو نفر)، از شرايط
گواهى بر رجوع شوهر به همسر مطلّقه
رجعيّه خويش:
«يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَ أَحْصُوا الْعِدَّةَ ... • فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ أَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِنْكُمْ وَ أَقِيمُوا الشَّهادَةَ لِلَّهِ ...؛
اى پيامبر! هر زمان خواستيد زنان را طلاق دهيد، در زمان عدّه، (در زمانى كه از
عادت ماهانه پاك شده و با آنها نزديكى نكرده باشيد)، آنها را طلاق گوييد و حساب عدّه را نگه داريد... و چون
عدّه آنها به پايان نزديك شود، يا آنها را بطرز شايسته‌اى نگه داريد يا بطرز شايسته‌اى از آنان جدا شويد؛ ودو مرد عادل از خودتان را گواه گيريد؛ و شهادت را براى خدا برپا داريد....»
تعدّد گواهان (۴ نفر)، از شرايط اثبات
زنا:
۱. «وَ اللَّاتِي يَأْتِينَ الْفاحِشَةَ مِنْ نِسائِكُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَيْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْكُمْ ...؛
و كسانى از زنان شما كه مرتكب زنا شوند، چهار نفر از شما مسلمانان را بعنوان شاهد
بر آنها بطلبيد....»
۲. «وَ الَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْواجَهُمْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُمْ شُهَداءُ إِلَّا أَنْفُسُهُمْ فَشَهادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهاداتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ؛
و كسانى كه زنان خود را به زنا متهم مى‌كنند، و گواهانى جز خودشان ندارند، هريك از آنها بايد چهار مرتبه به نام خدا
شهادت دهد كه از
راستگویان است.»
۳. «إِنَّ الَّذِينَ جاؤُ بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَ الَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذابٌ عَظِيمٌ • لَوْ لا جاؤُ عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَداءَ فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَداءِ فَأُولئِكَ عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْكاذِبُونَ؛
به يقين كسانى كه آن
تهمت عظيم را عنوان كردند گروهى متشكّل و توطئه‌گر از شما بودند؛ امّا گمان نكنيد اين ماجرا به زيان شماست، بلكه خير شما در آن است؛ هر يك از آنها سهم خود را از اين گناهى كه مرتكب شدند دارند؛ و آن‌كس از آنان كه بخش مهمّ آن را
بر عهده داشت
عذاب عظيمى براى اوست! چرا چهار شاهد
بر آن نياوردند؟! و هنگامى كه گواهان را نياوردند، آنان در پيشگاه خدا دروغگويانند.»
تعدد گواهان (دو نفر)، از شرايط
گواهى بر امر
طلاق:
«يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ .... • ... وَ أَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِنْكُمْ ...؛
اى پيامبر! هر زمان خواستيد زنان را طلاق دهيد... و دو مرد عادل از خودتان را گواه گيريد....»
لزوم تعدّد گواهان (دو نفر)،
بر امر
وصیّت:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهادَةُ بَيْنِكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنانِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ ...؛
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه
مرگ يكى از شما فرا رسد، در موقع وصيّت بايد از ميان شما، دو نفر عادل را به شهادت بطلبد....»
جايگزينى دو زن به جاى يك مرد در شهادت، به منظور تذكّر يكى از آنها به ديگرى، در صورت
فراموشی دومى:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا تَدايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ ... وَ اسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِنْ رِجالِكُمْ فَإِنْ لَمْ يَكُونا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَ امْرَأَتانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَداءِ أَنْ تَضِلَّ إِحْداهُما فَتُذَكِّرَ إِحْداهُمَا الْأُخْرى ...؛
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه بدهى مدّت‌دارى به خاطر وام يا داد و ستد به يكديگر پيدا كنيد، آن را بنويسيد. ... و دو نفر از مردان عادل خود را
بر اين حقّ شاهد بگيريد؛ و اگر دو مرد نبودند، يك مرد و دو زن، از كسانى كه مورد رضايت و اطمينان شما هستند، انتخاب كنيد! تا اگر يكى از آن دو انحرافى يافت، ديگرى به او يادآورى كند....»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۵، ص۴۲، برگرفته از مقاله «شرایط گواهان (تعدد)».
