تشریف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تشریف،
حذف یا
مقدم کردن چیزی به
دلیل شرافت مقام آن؛ از
اسباب ایجاز حذف و اسباب تقدیم است.
«تشریف» از
اسباب ایجاز حذف است؛ یعنی شرافت
مقام، باعث حذف شود؛
مانند آیاتی که
حضرت موسی علیه‌السّلام در جواب
فرعون گفته است: (قال فرعون وما رب العالمین قال رب السماوات والارض… قال ربکم ورب آبائکم الاولین قال رب المشرق والمغرب…).
در سه مورد فوق،
مبتدا، لفظ «هو»
و یا لفظ جلاله «
الله» است که به خاطر
شرافت مقام، حذف شده است: «هو رب السموات… والله ربکم… والله رب المشرق
و المغرب».
همچنین
تشریف، از
اسباب تقدم و تاخیر نیز شمرده شده است؛ آن جا که شرافت مقام
مقتضی تقدم لفظی بر لفظ دیگر باشد؛
۱.
تقدیم «
رسول» بر «
نبی» در (وما ارسلنا من قبلک من رسول ولا نبی...)
به دلیل افضلیت «رسول» بر «نبی»؛
۲.
تقدیم «ذکر» بر «انثی» در (الکم الذکر وله الانثی)
؛
۳.
تقدم «مسلمین» بر «مسلمات» در (ان المسلمین والمسلمات...)
؛
۴.
تقدیم «ذوی العقول» بر «غیر ذوی العقول» در (... یسبح له من فی السماوات والارض والطیر صافات...)
و (متاعا لکم ولانعامکم).
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تشریف».
