«تشبیه مفرد» آن است که وجه شبه آن بسیط باشد. سیوطی در الاتقان تشبیه را به اعتبار وجه شبه بر دو قسم «مفرد» و «مرکب» تقسیم ومرکب را تعریف کرده، برای آن مثال آورده است؛ ولی مفرد را - شاید به دلیل وضوحش - تعریف نکرده است.
برخی تشبیه را به اعتبار مفرد یا مرکب بودن مشبه و مشبه به، به چهار قسم ذیل تقسیم کرده‌اند: ۱. تشبیه مفرد به مفرد؛ ۲. تشبیه مفرد به مرکب؛ ۳. تشبیه مرکب به مفرد؛ ۴. تشبیه مرکب به مرکب. هرکدام از این چهار صورت به اعتبار مفردومرکب بودن وجه شبه نیز بر دو قسم است، که در مجموع هشت صورت پدید می‌آید؛ برای مثال به دو قسم از آن‌ها اشاره می‌شود: مثال تشبیه مفرد به مفرد با وجه شبه بسیط: (وجعلنا اللیل لباسا).
