• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تشبیه محسوس به معقول

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تشبیه محسوس به معقول، تشبیه مشبه محسوس به مشبه به معقول است.


«تشبیه محسوس به معقول» یعنی مشبه محسوس به مشبه به معقول تشبیه شود.

فخررازی این نوع تشبیه را ممکن نمی‌داند؛ زیرا عقل مستفاد از حس است؛ از این رو، گفته‌اند: «من فقد حسا فقد فقد علما». و چون محسوس اصل برای معقول است، تشبیه به آن مستلزم این است که اصل را فرع و فرع را اصل قرار دهیم؛ و این جایز نیست.
برخی از علما، این نوع تشبیه را جایز، بلکه آن را از لطیف‌ترین تشبیه می‌دانند.

۱. (انا لما طغی الماء حملناکم فی الجاریة).
[۱] حاقه/سوره۶۹، آیه۱۱.    
در این آیه، فوران آب و پرتاب شدن به بیرون به صورت غیرعادی (محسوس) را به حالت تکبر و برتری طلبی انسان (معقول) تشبیه کرده است.
۲. (اجعلتم سقایة الحاج وعمارة المسجد الحرام کمن آمن بالله والیوم الآخر...) .
[۲] توبه/سوره۹، آیه۱۹.    

در این آیه، سقایت حاجیان و تعمیر مسجدالحرام (محسوس) به ایمان (از امور معقول و معنوی) تشبیه شده است.
[۳] زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص۴۲۰.    
[۴] حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص(۲۸۲-۳۱) و۲۳۴.
[۵] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۲۶۷.
[۶] عبدالقادر، حسین، القرآن والصورة البیانیة، ص۵۶.
[۷] کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۲۷۳.
[۸] ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر، ۶۹۱ - ۷۵۱ق، الفوائدالمشوق الی علوم القرآن وعلم البیان، ص۷۰.
[۹] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۴۳.    
[۱۰] عبداللطیف، محمدعبدالوهاب، موسوعة الامثال القرآنیة، ج۲، ص۴۴۴.
[۱۱] ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۱۸.


۱. ↑ حاقه/سوره۶۹، آیه۱۱.    
۲. ↑ توبه/سوره۹، آیه۱۹.    
۳. ↑ زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص۴۲۰.    
۴. ↑ حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص(۲۸۲-۳۱) و۲۳۴.
۵. ↑ معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۲۶۷.
۶. ↑ عبدالقادر، حسین، القرآن والصورة البیانیة، ص۵۶.
۷. ↑ کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۲۷۳.
۸. ↑ ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر، ۶۹۱ - ۷۵۱ق، الفوائدالمشوق الی علوم القرآن وعلم البیان، ص۷۰.
۹. ↑ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۴۳.    
۱۰. ↑ عبداللطیف، محمدعبدالوهاب، موسوعة الامثال القرآنیة، ج۲، ص۴۴۴.
۱۱. ↑ ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۱۸.


فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تشبیه محسوس به معقول».    


رده‌های این صفحه : تشبیه
جعبه ابزار