تشبیه به بازو (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تشبیه یاری جستن از دیگران، به
بازو در
سوره کهف و
قصص آمده است.
تشبیه یاری جستن از دیگران، به بازو در
آیه ۵۱
سوره کهف آمده است:
ما اشهدتهم خلق السماوات والارض ولا خلق انفسهم وما کنت متخذ المضلین عضدا « (من) آنان را نه در آفرینش آسمانها و
زمین به شهادت طلبیدم و نه در آفرینش خودشان و من آن نیستم که گمراهگران را همکار خود بگیرم.»
در آیه مذکور، تشبیه بلیغ به کار گرفته شده و چون
مشبه و مشبه به در کلام ذکر شده،
استعاره نیست.
" ما ابلیس و فرزندانش را به هنگام آفرینش آسمانها و زمین، و حتی به هنگام
آفرینش نوع خودشان، در صحنه حاضر نساختیم" (ما اشهدتهم خلق السماوات و الارض و لا خلق انفسهم).
تا از آنها در آفرینش
جهان کمک بگیریم یا از
اسرار خلقت آگاه و مطلع شوند.
بنا بر این کسی که هیچگونه دخالتی در آفرینش جهان و حتی نوع خود نداشته و از اسرار و رموز خلقت به هیچوجه آگاه نیست چگونه قابل ولایت یا پرستش است، و اصولا او چه قدرتی دارد، و چه نقشی می‌تواند داشته باشد، او موجودی است ضعیف و ناتوان و حتی ناآگاه از مسائل خویشتن، او چگونه می‌تواند دیگران را رهبری کند؟ و یا آنها را از مشکلات و گرفتاریها رهایی بخشد؟! و در پایان اضافه می‌کند: " من هرگز گمراه کنندگان را
دستیار خود انتخاب نمی‌کنم" (و ما کنت متخذ المضلین عضدا).
یعنی آفرینش بر پایه راستی و درستی و
هدایت است، موجودی که برنامه اش اضلال و افساد است در اداره این نظام، جایی نمی‌تواند داشته باشد، چرا که او درست در جهت مخالف نظام آفرینش و هستی است، او خرابکار است و ویرانگر، نه
مصلح و تکامل آفرین.
قال سنشد عضدک باخیک ونجعل لکما سلطانا فلا یصلون الیکما بآیاتنا انتما ومن اتبعکما الغالبون. «فرمود به زودی بازویت را به (وسیله) برادرت نیرومند خواهیم کرد و برای شما هر دو تسلطی قرار خواهیم داد که با (وجود) آیات ما به شما دست نخواهند یافت شما و هر که شما را پیروی کند چیره خواهید بود.»
از آنجا که این ماموریت بسیار بزرگ و سنگین بود و
موسی می‌خواست هرگز با
شکست مواجه نشود این تقاضا را از
خداوند بزرگ کرد.
خداوند نیز
دعوت او را اجابت کرد، و به او اطمینان کافی داد و فرمود:
" ما بازوان تو را به وسیله برادرت (
هارون) محکم می‌کنیم" (قال سنشد عضدک باخیک).
" و برای شما در تمام مراحل سلطه و برتری قرار می‌دهیم" (و نجعل لکما سلطانا).
کاملا مطمئن باشید، " آنها هرگز به شما دست پیدا نمی‌کنند، و به
برکت آیات به شما دست نمی‌یابند و بر شما پیروز نمی‌شوند" (فلا یصلون الیکما بآیاتنا).
بلکه" شما و پیروانتان غالب و پیروزید" (انتما و من اتبعکما الغالبون).
چه نوید بزرگی؟ و چه
بشارت عظیمی؟ نوید و بشارتی که
قلب موسی را گرم و عزم او را جزم و
اراده او را محکم و آهنین ساخت که اثرات روشن آن را در فرازهای آینده از این داستان خواهیم دید (در زمینه این مباحث در جلد سیزدهم
تفسیر نمونه، در
سوره طه، و در جلد ششم در
تفسیر سوره اعراف، و در جلد پانزدهم، در تفسیر
سوره شعراء بحثهای دیگری آمده است.)
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۱۱۲، برگرفته از مقاله «تشبیه به بازو».
