• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ترکیب طبیعی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ترکیب که در فلسفه به معنی «یکی شدن چند چیز» یا «تالیف یک کل از اجزاء» دارای اقسامی است: ترکیب دارای تقسیماتی است: ۱) حقیقی و غیر حقیقی؛
[۱] نهایة الحکمة، طباطبایی، سید محمد حسین، ص۸۶، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۰ق.    
۲) عقلی و خارجی؛۳) انضمامی و اتحادی.
[۲] شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام، لاهیجی، عبدالرزاق، ج۱، ص۱۶۰، اصفهان، مهدوی، بی تا.



ترکیب طبیعی در یک تعریف بسیار ساده، عبارت است از ترکیبی که بطور طبیعی در جهان مادی وجود دارد. روشن است که برای یافتن نمونه‌هایی از این ترکیب، باید به سراغ طبیعت و امور طبیعی رفت. مثلا می‌توان چوب را یک ترکیب طبیعی دانست. اگر به این نمونه توجه کنیم درمی یابیم که در این ترکیب، با ذات واحدی روبرو هستیم ولذا یک وجود واحد، در ازای کل مرکب قرار دارد و می‌توان گفت که مرکب، دارای وجود و ذات واحدی است. نمونه‌های دیگر ترکیب طبیعی، نظیر آب ، نمک و درخت ، همین ویژگی را دارند. از این رو باید گفت ترکیب طبیعی، ترکیبی حقیقی است که در آن، مرکب دارای وجود و ذاتی واحد است.
[۳] شیرازی، صدرالدین، الاسفارالاربعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۹۸۱م، ج۵، ص۲۸۴.    

اساسا ترکیب ماده و صورت را ـ که در اثر آن یک نوع مادی یا طبیعی مانند درخت پدید می‌آید ـ در فلسفه ترکیب طبیعی می‌دانند. بدین ترتیب باید ترکیب بدن و روح(نفس) را در موجودی مانند انسان نیز ترکیبی طبیعی دانست.
[۴] الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۹، ص۲.    


اما برخی از ترکیبهای طبیعی هستند که اجزاء آن با یکدیگر ذات و وجود واحدی را تشکیل نمی‌دهند. نظیر ترکیب دو جزء یا دو عضو بدن حیوانی با یکدیگر؛ که هرچند این اعضاء، بطور طبیعی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، اما ذات و وجود واحدی ندارند ولذا ترکیب طبیعی اصطلاحی محسوب نمی‌شوند. این ترکیب را ترکیب طبیعی بالعرض می‌نامند در مقابل ترکیب طبیعی یادشده (ترکیب طبیعی اصطلاحی) که ترکیب بالذات می‌باشد.
[۵] الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۵، ص۲۸۳.    

طبق نظر ملاصدرا در مورد ترکیب انضمامی ، ترکیب طبیعی اصطلاحی نمی‌تواند ترکیب انضمامی باشد؛ زیرا در ترکیب طبیعی باذات واحدی روبرو هستیم؛ در حالی که در ترکیب انضمامی، مرکب ذات واحدی ندارد؛
[۶] الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۵، ص۱۸۰.
بلکه ترکیب انضمامی یا ترکیب صناعی است، مثل ترکیب خانه از مصالح ساختمانی یا ترکیب فرضی است مانند ترکیب یک لشکر از سربازان و یا ترکیب طبیعی بالعرض است. درنتیجه باید ترکیب طبیعی را ترکیب اتحادی دانست.
[۷] الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۹، ص۲.    
[۸] الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۵، ص۱۸۰.


۱. ↑ نهایة الحکمة، طباطبایی، سید محمد حسین، ص۸۶، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۰ق.    
۲. ↑ شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام، لاهیجی، عبدالرزاق، ج۱، ص۱۶۰، اصفهان، مهدوی، بی تا.
۳. ↑ شیرازی، صدرالدین، الاسفارالاربعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۹۸۱م، ج۵، ص۲۸۴.    
۴. ↑ الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۹، ص۲.    
۵. ↑ الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۵، ص۲۸۳.    
۶. ↑ الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۵، ص۱۸۰.
۷. ↑ الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۹، ص۲.    
۸. ↑ الاسفارالاربعة، ملاصدرا، ج۵، ص۱۸۰.


سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «ترکیب طبیعی».    




جعبه ابزار