تحفة الوزراء (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«تحفة الوزراء» منسوب به
ابو منصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ثعالبی (۳۵۰- ۴۲۹ ق) کتابی است به
زبان عربی که با موضوع
اخلاق و
سیاست وزراء نگارش شده است.
کتاب، شامل دو مقدمه از محققین و مؤلف، پنج باب و هر باب دارای فصولی متعددی است. نویسنده در بیان مطالب از آیات، روایات، اشعار، حکایات و اقوال بزرگان استفاده کرده است.
کتاب با مقدمه
حبیب علی راوی و ابتسام مرهون صفار که کار تحقیق کتاب را برعهده داشته‌اند، آغاز شده است. معرفی مولف و آثار او، اسامی کتب خطی منسوب به مولف، توصیف نسخه‌های خطی و نسخ مورد اعتماد کتاب از جمله مطالب مقدمه کتاب است. مقدمه مولف نیز توضیحی کوتاه در باره مطالب و مباحث آن می‌باشد.
خلاصه مطالب کتاب به ترتیب ابواب عبارت است از:
۱- مؤلف، در باب اول کتاب پیرامون کلمه
وزارت ، منصب وزرارت و مناقب و آثار آن و ویژگی‌های وزرای صالح و شایسته مطالبی را بیان می‌کند.
۲- در این باب در ضمن آیات و روایات و اقوال بزرگان فضایل و منافع منصب وزارت تشریح شده است.
۳- باب سوم کتاب به آداب و حقوق وزارت و شرایط آن اختصاص دارد. مؤلف می‌گوید: «شروط وزارت در نزد بزرگان پنج عدد است،
عدل ،
امانتداری ،
علم و آگاهی از منصب وزارت، سیاست و آخر اینکه وزیر ترکیبی باشد از
خشونت و
لطف .»
۴- در باب چهارم از اقسام وزرارت و رسوم و شیوه‌های هر کدام مباحثی بیان شده است. ثعالبی وزارت را به دو بخش مطللق و مقید تقسیم و برای هر کدام آداب و شرایطی برشمرده است. وی در این زمینه اقوال حکما، وزرا، علما و بزرگان را بیان کرده است.
۵- باب پایانی کتاب درباره علم و آگاهی و نکات مهم وزرات است. در این باب حکایات متعددی از حکومت‌ها به همراه اقوال آنها ذکر شده است.
فهرست منابع و مطالب کتاب در انتهای اثر آمده است. اختلاف نسخ، توضیح برخی واژه‌ها، اصطلاحات، اشعار و اعلام در پاورقی ذکر شده است.
نرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
