تبیین تاریخ (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند متعال قسمتی‌هایی از تاریخ وسرگذشت گذشتگان را برای پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) تبیین کرده‌اند و به پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) امرکرده‌اند که برای مردم بیان کنند.
تبيين سرگذشتهاى هشداردهنده و بازدارنده از
هواهای نفسانی، بخشى از
موضوعات قرآن:
وكذّبوا واتّبعوا أهواءهم وكلّ أمر مّستقرٌّ• ولقد جاءهم مّن الأنباء ما فيه مزدجر.
••• خداوند، تبيين‌كننده
تاریخ پيشينيان در
قرآن:
كذلك نقصّ عليك من أنبآء ما قد سبق وقد ءاتينك من لّدنّا ذكرا.
••• خداوند، بيان‌كننده نيكوترين تاريخ و
سرگذشت پيشينيان:
نحن نقصّ عليك أحسن القصص بمآ أوحينآ إليك هذا القرءان وإن كنت من قبله لمن الغفلين.
خداوند قسمت‌هایی از تاریخ را برای
پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) تبیین کردند.
خداوند، بيان‌كننده سرگذشت امّتهاى پيشين براى پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
تلك القرى نقصّ عليك من أنبآئِها ولقد جآءتهم رسلهم بالبيّنت فما كانوا ليؤمنوا بما كذّبوا من قبل كذلك يطبع اللّه على قلوب الكفرين.
ذلك من أنبآء القرى نقصّه عليك منها قآئِم وحصيد.
كذلك نقصّ عليك من أنبآء ما قد سبق وقد ءاتينك من لّدنّا ذكرا.
تبيين
تاریخ انبیا براى پيامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از جانب خداوند:
ورسلا قد قصصنهم عليك من قبل ورسلا لّم نقصصهم عليك وكلّم اللّه موسى تكليما.
نحن نقصّ عليك أحسن القصص بمآ أوحينآ إليك هذا القرءان وإن كنت من قبله لمن الغفلين• إذ قال يوسف لأبيه يأبت إنّى رأيت أحد عشر كوكبا والشّمس والقمر رأيتهم لى سجدين.
ولقد أرسلنا رسلا مّن قبلك منهم مّن قصصنا عليك ومنهم مّن لّم نقصص عليك وما كان لرسول أن يأتى باية إلّابإذن اللّه فإذا جاء أمر اللّه قضى بالحقّ وخسر هنالك المبطلون.
تبيين تاريخ
اصحاب کهف در قرآن، واقعى و به دور از
خرافات:
نحن نقصّ عليك نبأهم بالحقّ إنّهم فتية ءامنوا بربّهم وزدنهم هدى.
تبيين داستان
حضرت مریم (علیهاالسلام)، وحى شده از سوى خدا به پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
ذلك من أنبآء الغيب نوحيه إليك وما كنت لديهم إذ يلقون أقلمهم أيّهم يكفل مريم وما كنت لديهم إذ يختصمون.
در آیاتی از قرآن خداوند متعال به پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) امر می‌کنند که قسمت‌هایی از تاریخ را برای مردم تببین کنند.
پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، موظّف به تبيين واقعى تاريخ فرزندان آدم (علیه‌السلام) (هابيل و قابيل):
واتل عليهم نبأ ابنى ءادم بالحقّ إذ قرّبا قربانا فتقبّل من أحدهما ولم يتقبّل من الأخر قال لأقتلنّك قال إنّما يتقبّل اللّه من المتّقين.
پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، موظّف به تبيين تاريخ
بلعم باعورا براى مردم، با هدف انديشيدن و
تفکّر:
واتل عليهم نبأ الّذى ءاتينه ءايتنا فانسلخ منها فأتبعه الشّيطن فكان من الغاوين• ولو شئنا لرفعنه بها ولكنّه أخلد إلى الأرض واتّبع هوه فمثله كمثل الكلب إن تحمل عليه يلهث أو تتركه يلهث ذَّلك مثل‌القوم الّذين كذّبوا بايتنا فاقصص القصص لعلّهم
يتفكّرون.
در روايتى از
امام رضا (علیه‌السلام) مقصود از «الّذى آتيناه ...» بلعم باعورا مى‌باشد كه در زمان موسى (علیه‌السلام) مى‌زيسته است.
تبيين تاريخ
ابراهیم (علیه‌السلام)،
فرمان الهی به پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله):
واتل عليهم نبأ إبرهيم.
پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، موظّف به تبيين تاريخ
نوح (علیه‌السلام):
واتل عليهم نبأ نوح إذ قال لقومه يقوم إن كان كبر عليكم مّقامى وتذكيرى بايت اللّه فعلى اللّه توكّلت فأجمعوا أمركم وشركآءكم ثمّ لايكن أمركم عليكم غمّة ثمّ اقضوا إلىّ ولاتنظرون.
اهداف تبیین تاریخ در قرآن عبارتند از:
تبيين تاريخ و سرگذشت پيامبران گذشته، براى [[|آرامش]] دل محمّد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و
عبرت‌آموزی مؤمنان:
قد نعلم إنَّه ليحزنك الّذى يقولون فإنّهم لايكذّبونك ولكنّ الظَّلمين بايت اللّه يجحدون• ولقد كذّبت رسل مّن قبلك فصبروا على ما كذّبوا وأوذوا حتّى أتهم نصرنا ولا مبدّل لكلمت اللّه ولقد جآءك من نّبإى المرسلين.
تلك من أنبآء الغيب نوحيهآ إليك ما كنت تعلمهآ أنت ولا قومك من قبل هذا فاصبر إنّ العقبة للمتّقين.
سياق آيات قبل و بعد، گوياى برداشت ياد شده است.
وكلًّا نّقصّ عليك من أنبآء الرّسل ما نثبّت به فؤادك وجآءك فى هذه الحقّ وموعظة وذكرى للمؤمنين.
ذلك من أنبآء الغيب نوحيه إليك وما كنت لديهم إذ أجمعوا أمرهم وهم
يمكرون• ومآ أكثر النّاس ولو حرصت بمؤمنين.
تبيين تاريخ براى تسلاى دل پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، با بيان فرجام شوم
کفرپیشگان و
تکذیبگران انبیا:
تلك القرى نقصّ عليك من أنبآئِها ولقد جآءتهم رسلهم بالبيّنت فما كانوا ليؤمنوا بما كذّبوا من قبل ....
آيات قبل، بيان سرنوشت شوم اقوام و ملّتهايى است كه بر اثر تكذيب انبيا دچار عذاب الهى شدند.
اندیشیدن، از اهداف تبيين تاريخ در قرآن:
ولو شئنا لرفعنه بها ولكنّه أخلد إلى الأرض واتّبع هوه فمثله كمثل الكلب إن تحمل عليه يلهث أو تتركه يلهث ذَّلك مثل‌القوم الّذين كذّبوا بايتنا فاقصص القصص لعلّهم
يتفكّرون.
خداوند متعال تاریخ را به
حق و به دور از خرافه، بیان کردند.
تبيين تاريخ عيسى (علیه‌السلام) در قرآن، حق و به دور از
خرافات:
إنّ هذا لهو القصص الحقّ وما من إله إلّااللَّه وإنَّ اللَّه لهو العزيز الحكيم.
كلمه «هذا» اشاره به داستان
عیسی (علیه‌السلام) است كه در آيات پيشين بيان شده است.
خداوند، تبيين‌كننده تاريخ
موسی (علیه‌السلام) و
فرعون براى مؤمنان، به دور از هرگونه
خرافه:
نتلوا عليك من نّبإ موسى وفرعون بالحقّ لقوم يؤمنون.
تبيين داستان گروه شكايت‌كننده در نزد
داود (علیه‌السلام)، مهم و مفيد:
وهل أتك نبؤا الخصم إذ تسوّروا المحراب.
«نبأ» به خبر داراى فايده بزرگ گفته مى‌شود.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۲۹۲، برگرفته از مقاله «تبیین تاریخ».
