بَرَح (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَرَح (به فتح باء و راء) یا
براح، یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای زایل شدن و کنار شدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) از این واژه، در موارد گوناگونی استفاده نموده است.
بَرَح (به فتح باء و راء و بر وزن شرف) و
براح، به معنای زایل شدن، کنار شدن آمده است.
این واژه هرگاه با نفی همراه باشد، معنای اثبات می‌دهد چون نفی با نفی مفید اثبات است.
این واژه به معنی
غضب،
تعجب، وضوح و شدت نیز می‌آید.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (علیه‌السلام) در بیانی فردموده‌اند:
«وَ ما بَرِحَ لله ... عِبادٌ ناجاهُمْ فى فِكْرِهِمْ، وَ كَلَّمَهُمْ في ذاتِ عُقولِهِمْ.» «پیوسته بوده برای
خدا بندگانی که با آن‌ها در ضمیرشان مناجات کرده و در ذات عقولشان سخن گفته است.»
همچنین آن حضرت (علیه‌السلام) بعد از جریان
حکمین به
خوارج چنین فرموده است:
«أُفٍّ لَكُمْ لَقَدْ لَقيتُ مِنْكُمْ بَرْحاً يَوْماً أُنادیكُمْ وَ يَوْماً أُناجيكُمْ، فَلا أحْرارُ صِدْق عِنْدَ النِّداءِ وَ لا إِخْوانُ ثِقَة عِنْدَ النَّجاءِ.» «
افّ بر شما از شما
شرّ و شدّت دیدم، روزی با فریادتان می‌خوانم و روزی با نجوی، نه آزادگان راستین هستید بوقت ندا، و نه برادران مورد اعتمادید، بوقت نجوی.»
آن حضرت (علیه‌السلام) همچنین نسبت به انسان می‌فرماید:
«أَدْحَضُ مَسْؤول حُجَّةً، وَ أَقْطَعُ مُغْتَرٍّ مَعْذِرَةً، لَقَدْ أَبْرَحَ جَهالَةً بِنَفْسِهِ.» «انسان از لحاظ
حجّت و
دلیل، باطل‌ترین مسئول و از لحاظ معذرت بریده‌ترین
مغرور است. از روی
جهالت به خودش، اعجاب آورده است.»
مواردی از این مادّه در نهج البلاغه به کار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «برح»، ص۱۲۶-۱۲۷.
