• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بَذْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بَذْل (به فتح باء و سکون ذال) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای عطاء و بخشش است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص کسانی شامل نعمت‌های مخصوص الهی می‌شوند و توصیه به بخشش به یکدیگر، از این واژه استفاده نموده است.



بَذْل (به فتح باء و سکون ذال) به معنای عطاء و بخشش آمده است.
چنان‌که گفته می‌شود: «بَذلَه بَذلا: سَمِحَ بِهِ وَ اعطاه.»


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - بَذَلوها - حکمت ۴۱۵ (موعظه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در بیانی فرموده‌اند:
«إِنَّ لِلَّهِ عِباداً يَخْتَصُّهُمْ بِالنِّعَمِ لِمَنافِعِ الْعِبادِ، فَيُقِرُّها في أَيْديهِمْ ما بَذَلوها، فَإِذا مَنَعوها نَزَعَها مِنْهُمْ، ثُمَّ حَوَّلَها إِلَى غَيْرِهِمْ.»
«خدا را بندگانی است که آن‌ها را به نعمت‌های خود مخصوص می‌کند تا وقتی که نعمت را به دیگران بذل و بخشش کردند آن‌ها را در دستشان نگاه می‌دارد و اگر منع کردند از آن‌ها گرفته و به دیگران می‌دهد.»

۲.۲ - تَبْذُلْ - خطبه ۲۲۴ (مقام دعا)

همچنین در بیانی دیگر فرموده است:
«اللَّهُمَّ صُنْ وَجْهي بِالْيَسارِ، وَ لا تَبْذُلْ جاهِيَ بِالاِْقْتارِ.»
«خدایا چهره مرا با غنی بودن از سؤال حفظ بفرما، و جلال مرا با فقر از بین مبر.» منظور از «بذل» در اینجا اسقاط و از بین بردن است.


۲.۳ - التَّباذُلِ - نامه ۴۷ (موعظه)

تباذل بنابر «تفاعل»، بذل کردن به همدیگر است.
چنان‌که امام (علیه‌السلام) در وصیت خویش فرموده است:
«وَ عَلَيْكُمْ بِالتَّواصُلِ وَ التَّباذُلِ، وَ إِيّاكُمْ وَ التَّدابُرَ وَ التَّقاطُعَ.»
«بر شما باد به هم پیوستن و به هم بخشیدن و حذر کنید از دوری گزیدن و از هم بریدن.»


مواردی از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.


۱. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۳۱۹.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۱۵۴.    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۱، ص۵۰.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۸۳، حکمت ۴۱۵.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۵، حکمت ۴۲۵.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۵۱، حکمت ۴۲۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۳، حکمت ۴۲۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۷.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۴۱۹.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۵۰۴.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۷۰.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۵۶، خطبه ۲۲۴.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲۴۵، خطبه ۲۲۰.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۴۷، خطبه ۲۲۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۴۳.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۶۲.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۶۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۴۲۷.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۳۱۱.    
۲۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۲۵۵.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۸۸، نامه ۴۷.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۸۶، نامه ۴۷.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲۲، نامه ۴۷.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۵۸.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۰۰.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۰۲.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۲۶۹.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۲۹.    
۳۰. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۵.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۲۱، خطبه ۱۵۰.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۲۳، نامه ۲۸.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۰۷، نامه ۵۳.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۲۳، نامه ۵۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بذل»، ص۱۲۳.    






جعبه ابزار