• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بَذَخ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: بَذَخ (مفردات‌نهج‌البلاغه)


بَذَخ (به فتح الف و ذال) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای دراز شدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص توصیف زمین، از این واژه استفاده نموده است.


بَذَخ (به فتح الف و ذال، بر وزن شرف) به معنای دراز شدن آمده است.
[۱] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۴۲۹.    
[۲] شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۲۳۵.    

چنان‌که گفته می‌شود:
«بَذَخَ الجَبل بَذخا: طالَ.»
[۳] ابن معصوم مدنی، الطّراز الأوّل، ج۵، ص۱۰۳.    

اسم فاعل این واژه باذخ و جمع آن «بُذّخ» (بضّم اوّل و تشدید دوم) است.

موردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْبُذَّخِ - خطبه ۹۰ (زمین)

امام (علیه‌السلام) درباره زمین فرموده‌اند:
«وَ حَمْلِ شَواهِقِ الْجِبالِ الشّمّخ الْبُذَّخِ عَلَى أَكْتافِها.»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۹۸، خطبه ۹۰.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۷۳، خطبه ۸۹.    
[۶] صالح، صبح، نهج البلاغه، ص۱۳۲، خطبه ۹۱.    

یعنی «سوار شدن کوه‌های شامخ و بلند بر کتف‌های زمین.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۰، خطبه ۹۱.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۶۶.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۸۰.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۴۵.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۴۴۶.    
)


این لفظ یک‌بار در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۴۲۹.    
۲. ↑ شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۲۳۵.    
۳. ↑ ابن معصوم مدنی، الطّراز الأوّل، ج۵، ص۱۰۳.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۹۸، خطبه ۹۰.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۷۳، خطبه ۸۹.    
۶. ↑ صالح، صبح، نهج البلاغه، ص۱۳۲، خطبه ۹۱.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۰، خطبه ۹۱.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۶۶.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۸۰.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۴۵.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۴۴۶.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بذخ»، ص۱۲۲.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 90 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
جعبه ابزار