بلدیه (نشریه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بلدیّه، عنوان کلّی چند نشریه متعلق به
بلدیه یا همان شهرداری می‌باشد. تعدادی از این نشریه‌ها، پیش از تأسیس بلدیه نیز منتشر می‌شدند که مهم‌ترین هدفشان نشر مطالبی درباره ضرورت ایجاد این سازمان بود. در این مقاله به بلدیه‌های تهران، قاسم الاخبار، بلدیه اصفهان، انجمن بلدیه و ... اشاره می‌شود.
بلدیّه، عنوان کلّی چند نشریه متعلق به
بلدیه (شهرداری). تعدادی از این نشریه‌ها، پیش از تأسیس بلدیه نیز منتشر می‌شدند که مهم‌ترین هدفشان نشر مطالبی درباره ضرورت ایجاد این سازمان بود. بعدها این نشریات در شهرهایی منتشر می‌شد که سازمان بلدیه داشتند. این نشریه‌ها به ترتیب زمان انتشار عبارت‌اند از:
در ۹
صفر ۱۳۲۵ انتشار یافت. صاحب امتیاز و مدیر این روزنامه مرتضی موسوی و میرزا ابوالقاسم همدانی
و، از شماره هفده به بعد، میرزا ابوالقاسم همدانی بود.
اداره مرکزی آن در سرای حاجی سقاباشی بود
و در چاپخانه شرقی چاپ می‌شد.
بلدیه، ابتدا هفتگی
در هشت صفحه با چاپ سربی و به قطع وزیری منتشر می‌شد؛ اما از شماره هشتم به بعد با حجمی کمتر و هفته‌ای دو بار به چاپ می‌رسید.
این نشریه پیش از تأسیس سازمان بلدیه انتشار یافت و در سرلوحه آن این جمله درج شده بود: «جریده‌ای است مطلق و آزاد».
بلدیه
تهران حاوی اخبار داخله، خارجه، شهری و مکتوب و اعلان بود
و در آن «قوانین بلدی، علمی، ادبی و کلیه فواید و مصالح دولتی و سیاسی و تجاری» درج می‌شد.
بهای اشتراک سالیانه آن در تهران هجده قران، سایر بلاد ۲۳ قران،
قفقاز روسیه شش منات،
هندوستان نُه روپیه، عثمانی و
مصر سه مجیدی، و فرنگستان سیزده فرانک بود که پس از سه ماه دریافت می‌شد.
شماره‌هایی از این نشریه در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.
در ۱۳۲۵ به مدیریت
میرزا ابوالقاسم‌خان همدانی چاپ و منتشر شد. بیشتر مطالب آن سیاسی بود، اما مقالاتی نیز در طرفداری از تأسیس بلدیه داشت. این نشریه در شمار نشریات بلدیه تهران نبود
و در یک ورق به خط تعلیق درشت و زمخت با چاپ سنگی در ابعاد ۳۴ ۷ • ۱۲ ۱۲ اینچ چاپ می‌شد
وجه اشتراک سالانه آن در تهران هشت قران، داخله دوازده قران، و تک شماره صد دینار بود.
شماره‌هایی از این نشریه در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.
از
ذیحجه ۱۳۲۵ به مدیریت
میرزا عباس‌خان چهارمحالی، متخلص به شیدا، در
اصفهان و به صورت دوهفتگی در چهار صفحه با چاپ سنگی و به قطع وزیری در چاپخانه فرهنگ چاپ می‌شد.
خط آن نسخ و کاتب آن عبدالله بود.
شماره اول آن حاوی مقاله‌هایی به طرفداری از
مشروطه بود و از شماره دوم به بعد، مذاکرات انجمن بلدیه در آن چاپ می‌شد.
در
رمضان ۱۳۲۵ به مدیریت
میرزا نورالدین مجلسی منتشر شد. دو شماره اول آن به نام «فرج بعد از شدت» بود. از شماره سوم به مناسبت تأسیس انجمن بلدیه در اصفهان و چاپ مذاکرات این انجمن در این نشریه، نام انجمن بلدیه نیز در کنار فرج بعد از شدت قرار گرفت، و از شماره ششم فقط به نام «انجمن بلدیه» منتشر می‌شد.
این نشریه، جز مذاکرات انجمن بلدیه، «کلیه مطالب نافعه به حال عامه خلق» را نیز به چاپ می‌رساند. انجمن بلدیه به صورت هفتگی در چهار صفحه به خط نستعلیق و با چاپ سنگی، به قطع وزیری بزرگ، در چاپخانه فرهنگ چاپ و منتشر می‌شد. وجه اشتراک سالیانه آن در اصفهان دوازده قران، سایر بلاد پانزده قران، هندوستان و
افغانستان چهار روپیه،
اروپا و عثمانی و مصر هشت فرانک
و مدت نشر آن پنج ماه بود.
در ۱۳۲۵ به صورت هفتگی در تهران منتشر می‌شد.
در ۱۳۲۷ به مدیریت
احمد میرزا در
تبریز منتشر می‌شد. این نشریه نیز مذاکرات انجمن بلدی را منتشر می‌کرد و از طرف بلدیه اداره می‌شد.
در اوایل ۱۳۲۸، به مدیریت
میرزامحمد صادق، از سوی بلدیه
مشهد منتشر می‌شد. این نشریه به صورت هفتگی در چهار صفحه خط نسخ درشت، با چاپ سنگی و به قطع ۵ر۷•۱۳ (سانتیمتر) انتشار می‌یافت. وجه اشتراک سالیانه آن در مشهد یک تومان، داخله دوازده قران و خارجه پانزده قران بود. در
جمادی الثانی ۱۳۲۸ نشر آن متوقف شد.
در ۱۳۳۷ به مدیریت نادر میرزا در رشت منتشر می‌شد.
در ۱۳۰۰ ش به مدیریت
عباس خلیلی از سوی بلدیه نوبنیاد به صورت هفتگی منتشر می‌شد.
در ۱۳۰۲ ش، مدیریت آن به میرزا ابوالحسن
خان معدنچی
و در ۱۳۰۶ ش به مهدی مافی
محوّل شد و تا ۱۳۱۰ ش دوازده شماره از آن انتشار یافت.
این نشریه حاوی مقالات اجتماعی، تاریخی، فنی و اطلاعات رسمی درباره بلدیه تهران و فعالیت‌های آن و اخبار شهر بود.
وجه اشتراک سالیانه آن در تهران دوازده، داخله چهارده، و خارجه بیست قران بود.
در ۱۳۰۹ ش در اصفهان منتشر می‌شد. مؤسس آن
سرهنگ حبیب‌الله‌خان رئیس شهربانی، کفیل شهرداری و هنرمند اصفهانی؛ و مدیرمسئول و نویسنده آن محمد علی مُکْرِم بود،
اما از شماره دوم، مؤسس آن میرزا حسین
خان جلائی معرفی شد. مجله حاوی اخبار انجمن بلدی و مذاکرات انجمن شهرداری، مقالات اجتماعی، تاریخی و فنی بود. وجه اشتراک سالیانه آن در اصفهان دوازده، داخله پانزده و خارجه بیست قران بود.
از حوت (
اسفند) ۱۳۱۱ ش منتشر می‌شد. سر دبیر آن، ابتدا
میرزا عبدالله احراری و سپس صفرعلی امینی بود. این نشریه در ۲۸ صفحه و به قطع ۱۷•۲۲ انتشار می‌یافت و حاوی مقالاتی درباره
تاریخ، پزشکی و بهداشت عمومی بود. بهای اشتراک سالیانه آن در
هرات شش افغانی، نقاط دیگر افغانستان هفت افغانی، و خارج از کشور هفت شیلینگ بود.
(۱) ادوارد گرانویل براون، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج ۱، ۲، ترجمه محمد
عباسی، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۵ـ۱۳۳۷ ش)، ج ۳، تألیف ادوارد براون و محمدعلی تربیت، ترجمه رضا صالح زاده، تهران ۱۳۴۱ ش.
(۲) (روزنامه) بلدیه (تهران)، سال ۱، ش ۱، ۱۳۲۵.
(۳) (مجله) بلدیه (تهران)، سال ۶، ش ۱ـ۳ (۱۳۰۶ ش).
(۴) صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
(۵) قاسم الاخبار، ش ۴ (۱۳۲۵).
(۶) Encyclopaedia Iranica، sv "Baladâ ya" (by N Parvâ n).
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۷۰۱، برگرفته از مقاله «بلدیه(۲)».
