بشار مرغزی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَشّارِ مَرْغَزی، شاعر
سده ۴ق/۱۰م بود.
از تاریخ ولادت، درگذشت و چگونگی احوال وی اطلاعی در دست نیست. هدایت نام او را بشار ضبط کرده است،
ولی بهار برپایه دست‌نویسی به خط سرخوش، نام وی را بشگر می‌داند و معتقد است که نام بشار تصحیف بشگر است و ایرانیان از نام بشار استفاده نمی‌کرده‌اند
امکان دارد که این کلمه مخفف بشگرد، یا مرکب از «بش» و «گر» باشد.
هدایت این
شاعر را به اشتباه با
بشار بن برد د ۱۶۷ق/۷۸۳م شاعر تازی‌گوی ایرانی یکی دانسته است.
از بشار مرغزی تنها یک
قصیده ۳۱ بیتی با مطلع «رز را خدای از قبل شادی آفرید/شادی و خرمی رز آمد همه پدید» باقی مانده است.
جاجرمی قدیم‌ترین کسی است که به نقل کامل این قصیده پرداخته است،
در حالی که دیگر تذکره‌نویسان به گونه‌ای ناقص آن را ضبط کرده‌اند.
رشید یاسمی نیز این قصیده را از روی جُنگی کهن نقل کرده است.
هر چند از بشار مرغزی جز این قصیده،
شعر دیگری نمانده است، اما همین چکامه گواه
بلاغت، فصاحت و مهارت او در سرودن شعر فارسی است.
بشار مرغزی قصیده خود را به پیروی از قصیده
خمریه رودکی سروده است و به همین سبب، او را می‌توان از خمریه‌سرایان پس از رودکی و پیش از
منوچهری به شمار آورد. شاید بتوان گفت سخن او در خمریات
منوچهری مؤثر بوده است.
منوچهری در قصیده‌ای که در
مدح عنصری گفته، به شاعر بزرگ
مرو اشاره می‌کند
که به نظر می‌رسد یکی از آنان بشار مرغزی باشد.
(۱) اداره‌چی گیلانی احمد، شاعران همعصر رودکی، تهران، ۱۳۷۰ش.
(۲) بهار محمدتقی، سبک‌شناسی، تهران، ۱۳۳۷ش.
(۳) جاجرمی محمد، مونس الاحرار، به کوشش صالح طبیبی، تهران، ۱۳۵۰ش.
(۴) رشید یاسمی غلامرضا، «آثار اساتید»، ارمغان، تهران، ۱۳۰۸ش، س ۱۰، شم۱.
(۵) صفا ذبیح‌الله، گنج سخن، تهران، ۱۳۳۹ش.
(۶) مدبری محمود، شرح احوال و اشعار شاعران بی‌دیوان، تهران، ۱۳۷۰ش.
(۷) مصفا مظاهر، پاسداران سخن، تهران، زوار.
(۸)
منوچهری دامغانی، دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، ۱۳۵۶ش.
(۹) هدایت رضا قلی، مجمع الفصحا، به کوشش مظاهر مصفا، تهران، ۱۳۳۶ش.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بشار مرغزی»، شماره۴۸۹۰.
