بازارجق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بازارجِقْ (یا بازارجیق)، نام قدیم شهر
تولبُوخین در شمال شرقی بلغارستان، در حدود پنجاه کیلومتری شمال شهر وارنه در مسیر راه آهن وارنه - کنستانتا (یا کوستنجه در رومانی)می‌باشد.
از دیرباز دارای بازار بوده و اکنون مرکز اقتصاد کشاورزی است. صنایع عمده آن، فعالیت‌های جنبی کشاورزی (شامل سیلو کردن،
آرد سازی، نان پزی و استخراج روغن‌های گیاهی) و
نساجی و ساخت قطعات دستگاه‌های کشاورزی است.
از قرن نهم /پانزدهم تا ۱۲۹۵/۱۸۷۸، یعنی پایان تسلط
عثمانی بر روم ایلی، از جمله بلغارستان، بازارجق نام قصبه مرکزی قضایی در سنجقِ وارنه بود
به نوشته
اولیاچلبی، در ۱۰۶۲/۱۶۵۲ این محل را، به نام آباد کننده آن،
حاجی اوغلی، از امرای
ایلدرم زاده موسی چلبی از فرزندان
ایلدرم بایزید اول، بازارجقِ حاجی اوغلی می‌گفته اند. در آن زمان، بازارجق دارای چندین محله از جمله چاوش بازار، حاجی محمد و حاجی خضر، و نیز سه حمام، سه خان (= کاروانسرا) و دویست دکان بود.
در ۱۱۸۷/۱۷۷۳ لشکریان روس پس از شکست دادن قشون عثمانی وارد بازارجق شدند و آن‌جا را ویران کردند؛ اهالی آن از ترس به مناطق دیگر گریختند. پس از مدتی، قوای روس از بازارجق عقب نشستند و وارنه را در محاصره گرفتند.
در ۱۱۸۸/۱۷۷۴، ژنرال روس، کامنسکی، پیشقراولان عثمانی را از بازارجق عقب نشاند و در قوزلیجه نیز، اردوی ۰۰۰، ۲۵ نفری عثمانی را درهم شکست.
در ۱۳۱۶/۱۸۹۸ جمعیت بازارجق پنج هزار نفر بود. دوازده مدرسه و بیست
مسجد جامع داشت که مشهورترین آن‌ها
چارشی،
چاوش،
اسکی و
شیخ افندی بود. مردم آن مسلمان و
مسیحی بودند، امّا بر اثر مهاجرت، از جمعیت
مسلمان آن کاسته شد.
پس از تجزیه حکومت عثمانی نام بازارجق به دوبریچ تغییر یافت و از ۱۹۱۳ تا ۱۹۴۰، که در تصرف رومانی بود، به بازارگیج شهرت داشت. در ۱۹۴۹، به افتخار مارشال شوروی فیودور ایوانویچ تولبوخین که در ۱۹۴۴ آن‌جا را از لشکریان آلمان باز پس گرفت، تولبُوخین نامیده شد.
(۱) محمد ظلی بن درویش اولیاچلبی،
اولیا چلبی سیاحتنامه سی، ج ۳، چاپ احمد جودت، استانبول ۱۳۱۴.
(۲) علی توفیق، ممالک عثمانیه جغرافیاسی، استانبول ۱۳۱۵.
(۳) شمس الدین سامی، قاموس الاعلام، چاپ مهران، استانبول ۱۳۰۶/۱۸۸۹-۱۳۱۶/۱۸۹۸،.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بازارجق»، شماره۱۸۵.
