• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اِسْتِحْیاء (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





اِسْتِحْیاء: (تَمْشي عَلَى اسْتِحْياء)
(استحيى، يستحيى، استحیاء) به معنى «شرم داشتن، بازايستادن، زنده گذاشتن» است.
آیه مورد بحث درباره دعوتى است كه شعیب پيامبر، از موسی در شهر «مدین» به عمل آورد. موسى هنگامى كه از چنگال ظلم فرعونی رها يافته و از راه دور خسته و گرسنه به كنار چاه «مدين» رسيده بود گروهى از مردم را در آنجا ديد كه چهار پايان خود را سيراب مى‌كنند و در كنار آنها دو زن را ديد كه با گوسفندانشان در گوشه‌اى ايستاده‌اند و كسى به داد آنها نمى‌رسد، براى موسى اين تبعيض و ظلم قابل تحمل نبود، جلو آمد و جمعيت را كنار زد و با كشيدن يک دلو از چاه، گوسفند آن دو را سيراب كرد، آنها دختران شعيب بودند... اين كار خیر بركاتى به دنبال داشت و فصل تازه‌اى را در زندگانى موسى گشود.



به موردی از کاربرد اِسْتِحْیاء در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - اِسْتِحْیاء (آیه ۲۵ سوره قصص)

(فَجاءتْهُ إِحْدَاهُما تَمْشي عَلَى اسْتِحْياء قالَتْ إِنَّ أَبي يَدْعُوكَ لِيَجْزيَكَ أَجْرَ ما سَقَيْتَ لَنا فَلَمّا جاءهُ وَ قَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قالَ لا تَخَفْ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظّالِمينَ)
«ناگهان يكى از آن دو زن به سراغ او آمد در حالى كه با نهايت حيا گام برمى‌داشت، گفت: پدرم از تو دعوت مى‌كند تا مزد آب دادن گوسفندان را كه براى ما انجام دادى به تو بپردازد. هنگامى كه موسى نزد او (شعيب‌) آمد و سرگذشت خود را براى او شرح داد، گفت: نترس، از قوم ستمكار نجات يافتى.»

۱.۲ - اِسْتِحْیاء در المیزان و مجمع‌البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
ضمير در (إِحْدَاهُما) (يكى از آن دو) به كلمه (اِمْرَأتَيْنِ) برمى‌گردد، و اگر كلمه استحياء را نكره، بدون الف و لام آورد، براى رساندن عظمت آن حالت است، و مراد از اينكه راه رفتنش بر استحياء بوده، اين است كه: عفت و نجابت از طرز راه رفتنش پيدا بود.

۱. قصص/سوره ۲۸، آیه ۲۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۷۰.    
۳. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۲، ص۱۲۲.    
۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۱۶.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌ ط-دار الکتب الاسلامیه، ج ۱۶، ص ۵۸.    
۶. قصص/سوره ۲۸، آیه ۲۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ۳۸۸.    
۸. قصص/سوره ۲۸، آیه ۲۵.    
۹. قصص/سوره ۲۸، آیه ۲۳.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج ۱۶، ص ۳۵.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج ۱۶، ص ۲۶.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج ۱۸، ص ۱۸۲.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۸۸.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « اِسْتِحْیاء »، ص ۶۴۳.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره قصص | لغات قرآن




جعبه ابزار