انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«
انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة»، تالیف
امام خمینی است.
مجموعه تعلیقات حضرت امام بر کتاب «
کفایة الاصول» مرحوم آخوند خراسانی.
این کتاب در مباحث عقلیه است و حضرت امام در این کتاب به بررسی دقیق مباحث اصولی پرداخته و نظریاتی نو و ارزشمند را در این علم مطرح نموده است.
این کتاب؛ شامل مباحث عقلی
علم اصول است و در آن، به مباحث
قطع،
تجری، طرق و
امارات،
علم اجمالی،
حجیت ظهور،
قول لغوی،
اجماع،
شهرت فتوایی،
خبر واحد،
دلیل انسداد،
برائت،
اشتغال و بسیاری دیگر از مباحث علم اصول اشاره شده است.
امام خمینی در این کتاب با دیدگاهی شامل و نظریاتی عمیق به بررسی و حل اشکالات علم اصول و کشف اسرار آن پرداخته است.
آن حضرت با گسترده تر کردن سواحل این علم و فرو رفتن در اعماق مباحث آن، علم اصول را صفا و جلای خاصی بخشیده است. ایشان این شیوه را در تمام ابواب و علومی که مورد بحث قرار داده به کار گرفته و این نکته هنگام طرح آراء و نظریات فلسفی که علمای بزرگ این
علم در مباحث اصولی مطرح کرده‌اند آشکار و نمایان گشته است.
حضرت امام با فکر ثاقب و روشن خود به اشتباهات پنهان این نظریات اشاره کرده و به بررسی نکات ضعف و اصلاح آنها پرداخته و هر مطلبی را در جایگاه صحیح خود قرار داده است.
علاوه بر آن، ایشان به بررسی و مناقشه در آراء و نظریات و دیدگاه‌های علمای بزرگ علم اصول؛ مانند
میرزای نائینی و
آخوند خراسانی و
آقا ضیاء الدین عراقی و
شیخ اصفهانی نیز پرداخته است.
حضرت امام خمینی از چهره‌های سرشناس و اندیشمند
حوزه علمیه قم بودند و از مشهورترین اساتید آن حوزه به شمار می‌آمدند، و این نبود مگر به دلیل جایگاه رفیع علمی و ابتکار و وسعت نظر ایشان در میدان فکر و اندیشه.
از این جهت طلاب
حوزه‌های علمیه علاقه فراوانی به فراگیری اندوخته‌های علمی و رمز و راز موفقیت آن دانشمند بزرگ جهان اسلام دارند.
این کتاب اثری ارزشمند از
آثار امام خمینی در علم اصول است و برای علاقه مندان به نظریات و دیدگاه‌های اصولی ایشان اثری گرانبها و قابل توجه قلمداد می‌شود.
کتاب
انوار الهدایة یکی از منابع ارزشمند درس خارج اصول به شمار می‌آید و مورد استفاده اساتید و طلاب درس خارج اصول می‌باشد.
۱- از ویژگی‌های مهم این کتاب جایگاه مباحث و تهذیب مطالب آن است.
اگر چه حضرت امام از چهره‌های دانشمند و بزرگ
فلسفه و
عرفان به شمار می‌آید؛ ولی هیچ گاه به طرح و بحث مفصل و عمیق آن مباحث در علم اصول نپرداخته، مگر به قدر ضرورت و تفصیل در مباحث آن را به جای خود رجوع داده است.
۲- حضرت امام بسیاری از مباحثی را که در علم اصول ثمره و فایده مهمی ندارند، حذف کرده و یا به اشاره‌ای گذرا و کوتاه اکتفا نموده است.
۳- از دیگر ویژگی‌های این کتاب ریشه یابی مباحث اصولی است و این که هر مبحث بر چه اساسی طرح شده و انگیزه طرح آن چه بوده است.
حضرت آیة الله
فاضل لنکرانی در این باره می‌فرماید:
«شیوه و بنای امام خمینی قدس سره الشریف این بود که مطالب را از اصل و ریشه آن ملاحظه می‌کرد و به اساس و پایه‌های آن نظر می‌افکند که آیا این مطلب بر اساس و پایه‌ای صحیح و قابل قبول طرح شده است یا خیر.
ما در جلسات درس ایشان بسیار می‌دیدیم که ایشان انگشت روی نکته اساسی می‌گذارند که مورد قبول همه است و به مناقشه و نقد آن می‌پردازند.
مطالب اصولی در دیدگاه ایشان تعبدی و تقلیدی نبود، بلکه دائر مدار
دلیل و
برهان بود و این ویژگی ایشان موجب دقیق شدن ذهن طلاب و شاگردان ایشان و سبب رشد و پیشرفت آنها در تحقیقات و دقت نظر فراوان می‌گشت.»
(به نقل از مقدمه کتاب
انوار الهدایة)
آخوند خراسانی، مؤلف کتاب
کفایة الاصول از چهره‌های بزرگ علمای علم اصول به شمار می‌آید (درگذشت ۱۳۲۹ هجری قمری).
کتاب کفایة الاصول بسیار مورد توجه اساتید حوزه‌های علمیه قرار گرفته است و تاکنون شخصیت‌های بزرگی از علمای علم اصول برای طرح نظریات اصولی خود بر این کتاب شرح و تعلیقه و یا حاشیه نگاشته‌اند و این مساله موجب گشته مباحث آن مورد نقد و بررسی‌های گوناگونی قرار گیرد و مطالب آن بسیار دقیق گردد.
نگارش این تعلیقه‌ها مباحث علم اصول را بسیار گسترده و عمیق نموده و این خود موجب رشد و شکوفایی فراوان علم اصول در عصر حاضر گردیده است، که اینک به نام برخی از این شرح و یا تعلیقه‌ها اشاره می‌کنیم:
۱- «شرح کفایه» نوشته شیخ
علی بن قاسم قوچانی. درگذشت سال ۱۳۳۳ هجری قمری.
۲- «
الهدایة فی شرح الکفایة» نوشته شیخ عبد الحسین بن محمد تقی بن حسن بن اسدالله دزفولی کاظمی. درگذشت سال ۱۳۳۶ هجری قمری.
۳- «حاشیه بر کفایه» نوشته شیخ مهدی بن ابراهیم بن هاشم دجیلی کاظمی، معروف به جرموقه. درگذشت سال ۱۳۳۹ هجری قمری.
۴- «شرح کفایه»، نوشته شیخ مهدی بن شیخ حسین بن عزیز خالصی کاظمی. درگذشت سال ۱۳۴۳ هجری قمری در مشهد مقدس رضوی.
۵- «
نهایة المامول فی شرح کفایة الاصول»، نوشته میرزا حسن بن عزیز الله رضوی قمی. درگذشت سال ۱۳۵۲ هجری قمری.
و شرح‌ها و تعلیقه‌ها و حاشیه‌های فراوان دیگر.
یکی از ارزشمندترین این شرح‌ها نیز کتاب حاضر، یعنی «
انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة»، نوشته امام خمینی است.
حضرت امام این کتاب را در ۱۱ رمضان سال ۱۳۶۸ هجری قمری در روستای «درکه» در شمال شمیران به نگارش در آورده است.
ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی «قده».
نوبت چاپ: دوم.
سال انتشار: ۱۴۱۵ هجری قمری.
قطع: وزیری.
تعداد جلد: دو جلد.
تعداد صفحات مقدمه: ۲۸ صفحه.
تعداد صفحات متن: ۸۰۲ صفحه.
تعداد صفحات فهرست: ۸۲ صفحه.
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
