انفال در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
انفال به اموال عمومی متعلق به
امام و حکومت اسلامی می‌گویند.
انفال از ماده «ن ف ل» و در لغت به معنای
غنیمت ،
بخشش ، افزون بر مقدار
واجب یا زیاده بر
اصل آمده است، ازاین‌رو به نمازهای مستحبی «
نافله » گفته‌اند.
در اصطلاح فقه
امامیه نیز به اموال خاص معصوم
و به تعبیری دیگر اموالی که مالک خصوصی ندارد و به امام و حاکم اسلامی تعلق دارد
انفال اطلاق می‌شود و از نظر
اهل‌سنت غنایم و اموالی است که افزون بر سهم غنیمت جنگجویان، به آنان داده می‌شود.
وجه نامگذاری این اموال به انفال آن است که این اموال اضافه بر شرکت پیامبر و امام در
خمس ، هدیه خداوند به آنان است
یا آن‌که این اموال ویژه پیامبر و امام بوده، افزون بر ملک خصوصی آنان است.
برخی گفته‌اند: از آن جهت که با
حلال شدن این اموال برای نخستین بار بر مسلمانان، آنان بر امتهای پیشین برتری یافتند به این اموال انفال گفته شده.
انفال با مفاهیمی دیگر از جمله
مباحات اصلیه یا اوّلیه، مشترکات،
فئ و
غنیمت از این جهت که همگی زاید بر مالکیت خصوصی است مشترک و از جهاتی با آن‌ها متفاوت است؛ تفاوت انفال با
مباحات اصلیه در این است که
مباحات اصلیه ملک کسی نیست و هرکس آن را
حیازت کند مالک آن می‌شود؛ مانند آبها، حیوانات وحشی، علفها و ماهیها
برخلاف انفال که بدون
اذن ،
تصرف و تملک آن جایز نیست.
مشترکات اموالی است که به عموم مسلمانان تعلق دارد و همگان حق انتفاع از آن را دارند؛ مانند راهها، مساجد، کاروانسراها و بر خلاف انفال قابل تملک شخصی یا انتقال نیست.
فئ در اصطلاح به اموالی گفته می‌شود که از کافران بدون
جنگ به غنیمت گرفته می‌شود
و یکی از مصادیق انفال و نسبت میان این دو عموم و خصوص مطلق است؛ یعنی همه مصادیق فئ از انفال به شمار می‌رود؛ ولی بسیاری از انفال فئ نیست. غنیمت اصطلاحاً به اموالی اطلاق می‌شود که در جنگ از کافران به دست می‌آید.
نسبت غنیمت با انفال عموم و خصوص من وجه است؛ زیرا برخی غنیمتها، یعنی اموالی که بدون جنگ و خونریزی یا بدون اذن
امام به دست آید
جزو انفال است، هر چند برخی همه غنایم را مصداق انفال دانسته‌اند.
آشنایی با قرآن؛ الاستبصار فیما اختلف من الاخبار؛ الام؛ انفال و آثار آن در اسلام؛ انوار الفقاهه؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ تذکرة الفقهاء؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر المنیر فی العقیدة والشریعة والمنهج؛ تفسیر نمونه؛ تهذیب الاحکام؛ جامع احادیث الشیعه فی احکام الشریعه؛ جامع البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام؛ جهاد در اسلام؛ الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره؛ دراسات فی ولایة الفقیه و فقه‌الدولة الاسلامیة؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم؛ السیرة‌النبویه، ابن‌هشام؛ شرایع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام؛ شواهد‌التنزیل؛ صحیفه نور؛ عوالی اللئالی العزیزیة فی الاحادیث الدینیه؛ الفرقان فی تفسیرالقرآن؛ فرهنگ جهاد؛ الفقه الاسلامی و ادلته؛ فقه‌القرآن، راوندی؛ القاموس الفقهی لغةً و اصطلاحاً؛ القاموس المحیط؛ القواعد و الفوائد؛ الکافی؛ کتاب البیع؛ کتاب الخمس؛ کتاب الخمس و الانفال؛ کنزالعرفان فی فقه القرآن؛ کنز العمال فی سنن الاقوال والافعال؛ لسان العرب؛ المبسوط فی فقه الامامیه؛ مجمع‌البحرین؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ المجموع فی شرح المهذب؛ مختلف الشیعة فی احکام الشریعه؛ مستدرک الوسائل؛ مستمسک العروة الوثقی؛ مستند العروة الوثقی؛ مصباح الفقیه؛ المصباح المنیر؛ مصطلحات الفقه و معظم عناوینه الموضوعیه؛ مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه؛ مفردات الفاظ القرآن؛ المقنعه؛ من لایحضره‌الفقیه؛ المیزان فی تفسیرالقرآن؛ النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی؛ وسائل‌الشیعه.
مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «بر گرفته انفال».
