الولایة الإلهیة الإسلامیة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب « الولاية الإلهية الإسلامية أو الحكومة الإسلامية، زمن
حضور المعصوم
و زمن الغيبة»
در دو جلد
و به
زبان عربی تأليف آيت الله
محمد مؤمن قمی ،
در موضوع
فقه حكومتى
اسلام و مبحث
ولایت فقیه ، است.
حضرت آيت الله حاج شيخ محمد مؤمن از فقهاى
حوزه علمیه قم و اعضاى شوراى محترم نگهبان مىباشند .
حضرت آيت الله حاج
شیخ محمد مؤمن در ۱۰ ذى القعده الحرام ۱۳۵۶ برابر با ۲۳ دى ۱۳۱۶
در شهر
قم ديده به جهان گشود . پس از تحصيلات ابتدائى
و دبيرستان
در سال ۱۳۳۲ شمسى به تحصيل علوم دينى روى آورد.
و مقدمات علوم دينى را نزد اساتيد
حوزه علمیه قم گذراندند. سپس
در حلقه درس
اصول و فقه
حضرت امام خمینی قدس سره وارد شدند. پس از تبعيد امام به تركيه ايشان از
محضر آيات عظام
محقق داماد ،
گلپایگانی ، اراكى
و شیخ مرتضی حائری استفاده نمودند. ايشان حكمت الهى
و فلسفه شرح
منظومه سبزواری را نزد مرحوم آية الله آقاى حاج آقا
مصطفی خمینی قدس سره
و الهيات شفا
و اسفار را نزد علامه آية الله حاج
سید محمد حسین طباطبائی بهرهمند شدند. معظم له سالهاست كه به تدريس سطح عالى فقه
و اصول اشتغال دارند. ايشان پس از
انقلاب اسلامی در ايران مسئوليتهايى را
در قضاء
و شوراى نگهبان
و نمايندگى
مجلس خبرگان رهبرى عهدهدار شد. مديريت حوزه علميه
و عضويت
در شوراى عالى حوزه علميه نيز از ديگر خدمات ايشان بوده است .
بررسى
و تحقيق فقهى ادله
ولایت فقیه و شئونات مختلف ولى فقيه
و فقه حكومتى
در اسلام است.
شيوه بحث استدلالى است
و از ادله اربعه
و اقوال فقهاى
امامیه براى تبيين مباحث استفاده شده است.
در پايان هر جلد فهرست تفصيلى عناوين،
و در پاورقى منابع مورد استفاده مؤلف ارائه شده است.
در مقدمه مراد از ولى امر
و ولایت امر مشخص شده
و مسئله ولايت امرى مسئلهاى غير از
نبوت و رسالت دانسته شده است. نگارنده به ادله قرآنى
و روايى ولايت معصومان عليهم السلام اشاره
كرده و دو طايفه از آيات قرآن مبنى بر ولايت معصومين عليهم السلام
و وجوب
اطاعت از آنان را نقل
و شرح
و تفسیر مىكند.
آيههاى ولايت، اطاعت، اولويت، آيات
غدیر و روايات متعدد نبوى از جمله مستندات وى
در اين بخش مىباشد. نويسنده با توجه به آيات
و روايات معتبر ادعا مىكند كه براساس آنها مسئله ولايت معصومان امرى الهى است
و ايشان از جانب خداوند منصوب شده
و امر ولايت آنان متوقف بر بيعت مردم نيست; اگرچه
بیعت كردن با ولى امر بر مردم
واجب است.
وى
در ادامه به وسعت دايره ولايت ولى امر از جهت كشورها
و امكنه اشاره
كرده و معتقد است كه ولايت ولى امر منحصر به كشورى خاص نيست
و بر همه مردم لازم است كه از ولى امر اطاعت كنند.
در بخش ديگرى از كتاب، به اختيارات ولى فقيه
و منابع مالى براى اعمال ولايت او اشاره نموده
و شئون ولى امر را براى وضع قوانين حكومتى، مراقبت از اعمال مردم
و كارگزاران حكومتى، روانه
كردن مردم به
حج ، اجراى حدود
و تعزيرات، تصدى امر قضاو نصب قضات،
اقامه نماز جمعه
و نمازهاى عید قربان و عيد فطر،
حکم به ثبوت هلال ماههاى
رمضان و شوال، تأسيس ادارات مختلف
و نصب مسئولان مختلف مملكتى، امر
كردن به جنگ
و جهاد و صلح، تعيين تكليف روابط با كشورهاى اسلامى
و غيراسلامى
و نظارت برهزينه
كردن اموالى كه
در اختیار اوست مورد شرح
و بررسى قرار داده است.
در اين زمينهها نگارنده از ادله قرآنى
و روايى متعددى استفاده نموده
و اقوال برخى از فقهاى معتبر
شیعه را نيز منعكس
كرده است.
در جلد دوم، شماري از منابع مالى
در اختيار ولى امر ذكر شده
و احکام فقهى مربوط به مصرف آنها بيان گرديده است.
در همين راستا نگارنده اين اموال را دو قسم
كرده و قسمى از آن را مال ولى امر
و قسم ديگر را براى مسلمانان
در نظر گرفته است.
يكى ديگر از اموالى كه نگارنده آن را مخصوص ولى امر دانسته انفال است كه وى ادله قرآنى
و روايى مربوط به
انفال و مالكيت ولى
فقیه بر آن را بررسى نموده
و مصاديق مختلف انفال مانند
اراضی موات ، كوهها، معادن، دارايى اموات بلا وارث، اراضى بدون مالك، اموال مجهول المالك، غنايم جنگى، درياها
و ساير موارد انفال را بيان
كرده است.
در بخش ديگر، به اختيارات ولى امر
در مالكيت
خمس و خرج
كردن آن اشاره شده
و ادله وجوب پرداخت خمس به ولى امر
و امام
معصوم عليه السلام بيان گرديده است.
ضرورت پرداخت زكات به ولى امر
و تصرف او
در خمس
و زکات و ادله روايى
و اقوال فقها
در اين زمينه از مباحث بعدى اين كتاب است.
در بخش ديگر به بحث درباره اموال مخصوص مسلمين پرداخته
و در اين زمينه
اراضی مفتوحه عنوه ، جزيه، غنايم جنگى، اسيران،
و اموال زياده از احتياج مردم، از جمله اموالى دانسته شده كه
اختصاص به مسلمانان دارد
و ولى امر متصدى پرداخت آنست.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی