الهدایا لشیعة ائمة الهدی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
الهدایا لشیعة ائمة الهدی اثر
شرف‌الدین محمد مجذوب تبریزی، از
علماء قرن ۱۱ ق در دو جلد به زبان عربی در شرح
اصول کافی مرحوم کلینی میباشد. مولف
مذهب اخباری دارد اما جهت اصلاح آراء آنان، این کتاب را نگاشته است.
نام کتاب در
الذریعة «الهدایا» و «الهدایا و سر من رای» ثبت شده، ولی در نسخه حاضر به عنوان «الهدایا لشیعة ائمة الهدی» تصریح شده است.
شارح به نام خود اشاره‌ای نکرده، جز این که در ابتدای نسخه استاد روضاتی آمده است: «المجلد الثالث من کتاب الهدایا و سر من رای تالیف مولی الفضلاء میرزا محمد المشتهر به مجذوب التبریزی دام ظله و ایام افاداته». وی در سال ۱۰۸۳ و ۱۰۸۴ ق برخی از اجزای کتاب را به پایان رسانده است.
محقق تهرانی گوید: شرحی بر
اصول و
فروع الکافی است. قطعه ناقص از آن را در مجموعه‌ای در کتابخانه تهرانی در
کربلا دیده‌ام. بر روی این قطعه نوشته شده بود: «المجلد الخامس من کتاب الهدایا». و در کتابخانه سلطان المتکلمین مجلداتی از شرح کتاب الحجة از الکافی دیدم که در رمضان ۱۰۸۳ ق، نوشته شده بود.
اخیرا دو مجلد رحلی از آن نزد سید محمد علی روضاتی یافت شد که به خط مؤلف بود. بخشی از حواشی مؤلف در حاشیة اصول الکافی، چاپ سنگی، تبریز، ۱۳۱۱ ق، به چاپ رسیده است.
کتاب با یادداشتی از دبیر کنگره ی بین المللی کلینی و مقدمه‌ای از محقق آقای
محمدحسین درایتی درباره ی کتاب و مولف آن آغاز و سپس شرح کافی شروع می‌گردد.
شامل دوازده مقدمه و سی جزء و خاتمه میباشد. شارح در مقدمات دوازده گانه مباحثی از
علوم حدیث، خصوصا
علم رجال را مطرح کرده و در مقدمه دوازدهم خطبه الکافی را شرح نموده است. بنای شارح بر آن بوده که ابتدا متن
حدیث را ذکر کند و سپس تحت عنوان «هدیة» آن را شرح کند.
مباحث مقدمه‌ها از این قرار است:
۱. «عدة من اصحابنا» در الکافی؛ ۲. اصطلاح جدید بعض المعاصرین در اسامی رجال؛ ۳. معنی قولهم: قد اجمعت العصابة علی تصحیح ما یصح عنه؛ ۴. المعروفون بالالقاب والکنی؛ ۵. من الذین ضبطت روایتهم بالعدد... ؛ ۶. الصحیح عند القدماء والمتاخرین؛ ۷. معنی الوجوب والسنة والامر بالشی ء والکراهة والنهی عن الشی ء فی کلام المعصومین علیهم السلام؛ ۸. اسماء والقاب وکنی المعصومین علیهم السلام؛ ۹. امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ؛ ۱۰. ذم القدریة، مؤلف در این مقدمه، قدریه در روایات را بر صوفیه تطبیق می‌دهد!؛ ۱۱. فی فهرس اجزاء الهدایا؛ ۱۲. فی بیان خطبة الکافی، شامل دوازده «هدیه».
شارح در جای مختلف به
صوفیه و
فلاسفه حمله کرده و نظریات آنان را رد می‌کند.
وی از
ملاخلیل قزوینی (متوفی ۱۰۸۹ ق) با عنوان و دعای «برهان الفضلاء مولانا خلیل الله القزوینی سلمه الله» نقل قول می‌کند. هم چنین از
محمدامین استرآبادی،
سید میرزا رفیعای نایینی،
ملا احمد اردبیلی و
ملا محسن فیض کاشانی نقل قول می‌نماید. و در مقدمه از شاه سلیمان صفوی (۱۰۷۷- ۱۱۰۵) به تجلیل یاد می‌کند.
این چاپ از کتاب یک فهرست تحت عنوان مطالب کتاب بیشتر ندارد.
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
