الرسالة الهارونیة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الرسالة الهارونیة»، نگاشته
مسیح بن حکم دمشقی ، معاصر
هارون الرشید عباسی ، دربرگیرنده مباحث مختلف پزشکی به
زبان عربی است.
کتاب، در
قرن دوم هجری نوشته شده است. مؤلف، چون میل شدید هارون الرشید را در احیای
علوم دین و
علم طب مشاهده نموده و در حدیث معروفی که
علم را منحصر در
علم ادیان و
علم ابدان می‌داند، تامل کرده و به اهمیت
علم طب واقف گردیده، این رساله را به نام هارون الرشید تدوین کرده است.
کتاب «الرسالة الهارونیة»، از قدیمی‌ترین نگاشته‌های طبی است که پس از
اسلام نگاشته شده و به دست ما رسیده و از این جهت حائز اهمیت است.
کتاب، در دو جلد تنظیم گردیده است. مطالب جلد اول، در ذیل ۱۴ و مطالب جلد دوم در ذیل ۱۰ عنوان کلی که هرکدام خود مشتمل بر چندین عنوان جزیی تر هستند، عرضه شده است.
بنا بر اظهار مؤلف، این کتاب گنجینه‌ای است از آراء طبی
بقراط ،
جالینوس و
فلطیس هندی.
محتوای کتاب، مشتمل است بر شناخت طبایع و اقسام آنها، جایگاه آنها در بدن، داروهای مختلف گیاهی، معدنی و حیوانی، عوامل مولد فراموشی و داروهای افزایش دهنده
عقل و حافظه،
ایارجات ،
لوغادیات و داروی معروف به مغیث هارونی،
فصد و
حجامت ، ساختمان
بدن انسان ، پوشاک و مسکن و حمام، تاثیر کواکب و بادها بر بدن‌ها، شناخت زمان و نکته‌های دیگر.
ویژگی بارز کتاب، در جمع آوری نظریات سه پزشک معروف و نقل قول‌هایی از آنها- که چه بسا بعضی از آنها به دست ما نرسیده- است و این بسیار قابل توجه است؛ به ویژه نسبت به پزشک هندی،
فلطیس که اطلاع چندانی از او نداریم و کتابی هم از او به دست ما نرسیده، بیشتر و مهم تر است.
البته از آنجا که ترتیب این اثر با ترتیب و تدوین بسیاری از کتب مرسوم متفاوت است، مراجعه به این کتاب- خصوصا برای مبتدیان- آسان و بالطبع چندان سودمند نیست.
این اثر که به زبان عربی است، همراه با ترجمه فرانسوی آن، توسط انستیتوی فرانسوی مطالعات عربی در دمشق، در ۵۱۲ صفحه، تصحیح و چاپ و منتشر شده است.
تصحیح این اثر بر اساس چند نسخه خطی صورت گرفته است. پاورقی‌های این اثر به بررسی اختلاف نسخ اختصاص دارد.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری
علوم اسلامی.
