اصلاح دزد (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اصلاح در برابر افساد، به معنای برطرف کردن
فساد و تباهی و انجام دادن
کار شایسته است.
خداوند، ترغیب کننده دزدان به
توبه و اصلاح خویش می‌باشد همانطور که در
قرآن می‌فرماید:
والسارق والسارقة فاقطعوا ایدیهما.(و مرد و زن دزد را به سزاى آنچه كرده‌اند دستشان را به عنوان كيفرى از جانب خدا ببريد و خداوند توانا و حكيم است).
فمن تاب من بعد ظلمه واصلح فان الله یتوب علیه ان الله غفور رحیم (پس هر كه بعد از ستم‌كردنش توبه كند و به صلاح آيد خدا توبه او را مى‌پذيرد كه
خدا آمرزنده مهربان است).
در چند آیه قبل
احکام محارب یعنى کسى که با
تهدید به اسلحه آشکارا متعرض جان و مال و نوامیس مردم مى شود بیان شد، در این
آیات ، به همین تناسب، حکم دزد یعنى کسى که بطور پنهانى و مخفیانه اموال مردم را مى برد بیان گردیده است:
نخست مى فرماید: دست مرد و زن سارق را قطع کنید.
(و السارق و السارقة فاقطعوا ایدیهما).
در اینجا مرد دزد بر زن دزد مقدم داشته شده در حالى که در آیه
حد زنا کار، زن زاینه بر مرد زانى مقدم ذکر شده است، این تفاوت شاید به خاطر آن باشد که در مورد دزدى عامل اصلى بیشتر مردانند و در مورد ارتکاب
زنا عامل و محرک مهمتر
زنان بیبند و بار!.
سپس مى‌گوید: این کیفرى است در برابر اعمالى که انجام داده‌اند و مجازاتى است از طرف
خداوند.
(جزاء بما کسبا نکالا من الله ).
در
حقیقت در این جمله اشاره به آن است که اولا - این کیفر نتیجه
کار خودشان است و چیزى است که براى خود خریده‌اند و ثانیا - هدف از آن پیشگیرى و بازگشت به
حق و
عدالت است (زیرا نکال به معنى مجازاتى است که به منظور پیشگیرى و ترک
گناه انجام مى‌شود - این کلمه در اصل به معنى لجام و افسار است و سپس به هر کارى که جلوگیرى از
انحراف کند گفته شده است) و در پایان آیه براى رفع این توهم که مجازات مزبور عادلانه
در چند آیه قبل احکام محارب یعنى کسى که با تهدید به اسلحه آشکارا متعرض جان و مال و نوامیس مردم مى‌شود بیان شد، در این
آیات، به همین تناسب، حکم دزد یعنى کسى که بطور پنهانى و مخفیانه اموال مردم را مى‌برد بیان گردیده است :
نخست مى‌فرماید: دست مرد و زن سارق را قطع کنید.
(و السارق و السارقة فاقطعوا ایدیهما).
در اینجا مرد دزد بر زن دزد مقدم داشته شده در حالى که در آیه
حد زنا کار، زن زاینه بر مرد زانى مقدم ذکر شده است، این تفاوت شاید به خاطر آن باشد که در مورد دزدى عامل اصلى بیشتر مردانند و در مورد ارتکاب
زنا عامل و محرک مهمتر زنان بیبند و بار!.
سپس مى‌گوید: این کیفرى است در برابر اعمالى که انجام داده‌اند و مجازاتى است از طرف
خداوند .
(جزاء بما کسبا نکالا من الله ).
در
حقیقت در این جمله اشاره به آن است که اولا - این کیفر نتیجه
کار خودشان است و چیزى است که براى خود خریده‌اند و ثانیا - هدف از آن پیشگیرى و بازگشت به حق و عدالت است (زیرا نکال به معنى مجازاتى است که به منظور پیشگیرى و ترک گناه انجام مى‌شود - این کلمه در اصل به معنى لجام و
افسار است و سپس به هر کارى که جلوگیرى از انحراف کند گفته شده است ) و در پایان
آیه براى رفع این توهم که مجازات مزبور عادلانه نیست مى‌فرماید:
خداوند هم توانا و قدرتمند است، بنابراین دلیلى ندارد که از کسى
انتقام بگیرد و هم حکیم است بنابراین دلیلى ندارد که کسى را بى حساب
مجازات کند (و الله عزیز حکیم ).
یکی دیگر از مواردی که در
قرآن به آن اشاره شده است، معافیت دزد از
حد سرقت در صورت
توبه و اصلاح می‌باشد آنجاکه می‌فرماید:
والسارق والسارقة فاقطعوا ایدیهما.(و مرد و
زن دزد را به سزاى آنچه كرده‌اند دستشان را به عنوان كيفرى از جانب خدا ببريد و خداوند توانا و حكيم است).
فمن تاب من بعد ظلمه واصلح فان الله یتوب علیه ان الله غفور رحیم(و مرد و زن دزد را به سزاى آنچه كرده‌اند دستشان را به عنوان كيفرى از جانب خدا ببريد و خداوند توانا و حكيم است).
از
امام معصوم (از
امام باقر علیه‌السّلام یا
امام صادق علیه‌السّلام ) درباره مردی که دزدی و... کرده و پیش از آن که کسی مطلع شود یا او را دستگیر نمایند توبه و اصلاح نمود سؤال شد، فرمود: اگر خود را اصلاح کند و از سوی وی کارهای خوب انجام شود،
حد بر او جاری نمی‌شود.
چنان که عموم «فمن» نیز بر آن
دلالت می‌کند.
در آیه بعد راه بازگشت را به روى آنها گشوده و مى‌فرماید: کسى که بعد از این
ستم توبه کند و در مقام اصلاح و جبران برآید خداوند او را خواهد بخشید زیرا
خداوند آمرزنده مهربان است .
(فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح فان الله یتوب علیه ان الله غفور رحیم ).
آیا به وسیله توبه تنها
گناه او بخشوده مى شود و یا اینکه
حد سرقت (بریدن دست) نیز ساقط خواهد شد! معروف در میان فقهاى ما این است که: اگر قبل از ثبوت
سرقت در
دادگاه اسلامى توبه کند
حد سرقت نیز از او برداشته مى شود، ولى هنگامى که از طریق دو شاهد عادل، جرم او ثابت شد با توبه از بین نمى رود. در
حقیقت توبه حقیقى که در آیه به آن اشاره شده آن است که قبل از ثبوت حکم در محکمه انجام گیرد، و گرنه هر سارقى هنگامى که خود را در معرض مجازات دید اظهار توبه خواهد نمود و موردى براى اجراى حق باقى نخواهد ماند و به تعبیر دیگر توبه اختیارى آن است که قبل از ثبوت
جرم در دادگاه انجام گیرد، و گرنه توبه اضطرارى همانند توبه‌اى که به هنگام مشاهده
عذاب الهی و یا آثار
مرگ صورت مى‌گیرد ارزشى ندارد، و به دنبال حکم توبه سارقان روى سخن را به
پیامبر بزرگ
اسلام کرده، مى‌فرماید: آیا نمى دانى که خداوند مالک
آسمان و
زمین است و هر گونه صلاح بداند در آنها تصرف مى‌کند، هر کس را که شایسته مجازات بداند مجازات، و هر کس را که شایسته بخشش ببیند مى‌بخشد و او بر هر چیز توانا است.
عقوبت دزد و
آمرزش گناه او در صورت توبه و
اصلاح ، براساس مشیت خدا می‌باشد همچنانکه در
قرآن می‌فرماید:
والسارق والسارقة فاقطعوا ایدیهما.(و مرد و زن دزد را به سزاى آنچه كرده‌اند دستشان را به عنوان كيفرى از جانب خدا ببريد و
خداوند توانا و حكيم است).
فمن تاب من بعد ظلمه واصلح فان الله یتوب علیه ان الله غفور رحیم(و مرد و
زن دزد را به سزاى آنچه كرده‌اند دستشان را به عنوان كيفرى از جانب خدا ببريد و خداوند توانا و حكيم است).
الم تعلم ان الله له ملک السمـوت والارض یعذب من یشآء ویغفر لمن یشآء..(مگر ندانسته‌اى كه فرمانروايى آسمان‌ها و زمين از آن خداست هر كه را بخواهد عذاب مى‌كند و هر كه را بخواهد مى‌بخشد و خدا بر هر چيزى تواناست).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «اصلاح دزد».
