اسرار ترک مکروهات احرام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مکروه» عملی است که دوری کردن از آن بهتر است و ترک آن نیز
ثواب دارد، هر چند انجام دادنش مستلزم عذاب نیست. در کتاب‌های لغت در تعریف
مکروه آمده است: «کره الشئ کرها و کراهته ضد احبه»
و
قرآن کریم نیز مکروه را درمقابل محبوبیت قرار داده، می‌فرماید: حبب الیکم الایمان و زینه فی قلوبکم و کره الیکم الکفر و الفسوق و العصیان.
پس مکروه؛ یعنی، آنچه مورد پسند نیست و
خداوند ترک آنها را دوست می‌دارد، هر چند که بر انجام آن عقوبت نیست.
مکروهات
احرام عبارت است از:
۱. احرام بستن در
پارچه سیاه و یا هر رنگی غیر از سفید؛
۲. محرم شدن در
پارچه راه راه و یا هر
پارچه نقش دار؛
۳. احرام بستن در
پارچه چرکین؛
۴. خوابیدن محرم بر رختخواب یا بالش زرد رنگ یا
سیاه رنگ؛
۵. حمام رفتن محرم و کیسه کشیدن؛
۶. حنا بستن و یا استفاده از هر رنگ مصنوعی قبل از احرام که آثار زینتی آن پس از احرام باقی بماند؛
۷. لبیک گفتن در پاسخ کسی که او را صدا می‌زند.
درباره اسرار ترک مکروهات احرام می‌توان به موارد چندی اشاره کرد؛ از جمله:
تاکید بر سفید بودن رنگ لباس احرام و کراهت رنگ
سیاه و یا هر
پارچه رنگی و نقش دار، علاوه بر اهمیت بهداشتی آن در هوای گرم منطقه
حجاز، از نظر روانی تاثیر بالایی را در آن ازدحام جمعیت دارد. زیرا رنگ سفید و یکرنگ بودن همه، یک آرامش روانی و نشاط روحی را به دنبال دارد. علاوه بر اینکه استفاده همگانی از رنگ سفید، در
حقیقت آرایش فرهنگی و عبادی مسلمین در یک اجتماع بزرگ است که از شکوه و عظمت خاص خود برخوردار است. از نظر معنوی و دینی نیز لباس سفید یادآور
قیامت و نشانه پاکی و
طهارت و نورانیت است؛ اما
سیاهی پیام آور تیرگی و ظلمت و کدورت است. از این رو
امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «لایحرم فی الثوب الاسود و لایکفن به المیت»
و
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: «لیس من ثیابکم شی ء احسن من البیاض».
بر این اساس امام صادق (علیه‌السّلام) فرموده است: «کان رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم یکره السوداء الا فی ثلاثة العمامه والخف و الکساء».
اهتمام
اسلام به پاکی و طهارت ظاهری و باطنی به گونه‌ای است که پیروان خود را به آراستگی ظاهری نیز امر می‌کند و می‌فرماید: «ان الله جمیل و یحب الجمال» سفیدی احرام و کراهت چرکین بودن لباس از جمله مواردی است که بیانگر این اهتمام است.
امام معصوم در پاسخ این پرسش که «عن الرجل یحرم فی ثوب و سخ». می‌فرماید: «لا اقول انه حرام و لکن تطهیره احب الی و طهوره غسله و لا یغسله الرجل ثوبه الذی یحرم فیه حتی یحل و ان توسخ».
البته این آراستگی به لباس احرام محدود نمی‌شود. بلکه تاکید شده حج گزار در حال احرام محیط خود را نیز با پوشش رنگ مناسب و دوری از رنگ‌هایی مانند زرد و
سیاه آراسته کند تا علاوه بر اثر روانی که در رنگ‌ها وجود دارد،
نظافت و طهارت و آراستگی محیط را نیز در آن اجتماع عظیم و فشرده به دنبال داشته باشد. امام صادق(علیه‌السّلام) می‌فرماید: «کره ان ینام المحرم علی فراش اصفر او علی مرفقة صفراء».
حرام از
حدود الهی است و حفظ حریم آن، می‌طلبد از آنچه که احتمال ارتکاب حرام می‌رود نیز اجتناب گردد. عمل به این احتمال هر چند واجب نیست؛ اما اهمیت آن موجب می‌شود که از این گونه امور، تحت عنوان کراهت یاد شود و به ترک آن تشویق گردد. این قاعده در تمامی محرمات هست، ولی در
مناسک حج به دو مورد خاص نیز اشاره می‌شود: رفتن به حمام و کیسه کشیدن که احتمال آسیب وارد شدن به بدن می‌رود، و استعمال حنا قبل از احرام که آثار زینتی آن بعد از احرام باقی می‌ماند. امام صادق(علیه‌السّلام) می‌فرماید: «لا باس بان یدخل المحرم الحمام ولکن لا یتد لک».
انسان هر چند همیشه در محضر
خداوند است، اما آن گاه که ذکر «لبیک» را بر زبان جاری کرد. وارد حرم امن الهی می‌شود و از حضور ویژه در پیشگاه ربوبی او برخوردار می‌گردد. ادب حضور می‌طلبد که این رمز ورود به حریم الهی و ذکر حضور را برای غیر خدا به کار نگیرد و اگر در پاسخ به
دعوت و ندای خداوند «لبیک» می‌گوید، در پاسخ به دیگران از این واژه بهره نگیرد و از آنچه خداوند دوست نمی‌دارد و انجام آن را مکروه می‌شمرد، دوری کند.
یکی از مکروهات
احرام این است که در کسی لبیک نگوید. از آنجایی که حج، پاسخ به دعوت خداوند است و «لبیک» نیز نشانه این اجابت است، پس باید لبیک را مخصوص خداوند قرار داد و دیگری را _حتی در کلام_ شریک او نساخت (ولا شریک للعبادة ربه احدا).
معاونت امور روحانیون، پیش درآمدی بر فرهنگ نامه اسرار و معارف حج، ج۱، ص۱۵۴، برگرفته از مقاله «اسرار ترک مکروهات احرام».
