اسد بن کعب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَسَد بن کَعْب قُرَظی، از یهودیان مسلمان شده و از یهودیان
بنی قریظه بود و همراه برادرش
اُسَید اسلام را پذیرفت.
از زندگانی او اطلاعی در دست نیست، جز این‌که مفسران در ذیل ۴ آیه و بیان
شأن نزول آن، از این دو یاد‌کرده‌اند:
بنابر روایتی از عکرمه،
اسد همراه برادرش
اُسید و جمعی از یهودیان پس از
مسلمان شدن از پیامبر خواستند همچنان بر اساس
تورات عمل‌کنند و روزهای شنبه را نیز گرامی بدارند. آیه۲۰۸
بقره :«یاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا ادخُلوا فِی السِّلمِ کافَّةً ولا تَتَّبِعوا خُطُوتِ الشَّیطنِ اِنَّهُ لَکُم عَدُوٌّ مُبین» در پاسخ آنان نازل شد و آنان را به تسلیم محض فراخواند و از وساوس
شیطان برحذر داشت.
ابن‌کثیر این شأن نزول را گمان عکرمه دانسته‌است.
بر اساس روایتی از ابن‌عباس،
اسد و برادرش و جمعی دیگر از یهودیان مسلمان شده، به
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) گفتند:ما به تو،
موسی و
عُزیر و نیز
قرآن و تورات
ایمان داریم؛ امّا به پیامبران دیگر و کتاب‌های‌شان ایمان نداریم. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) آنان را از این نظر بازداشت؛ ولی آنان نپذیرفتند، آنگاه آیه ۱۳۶ نساء
نازل شد و خداوند از آنان خواست تا به آنچه بر پیامبر
وحی شده، ایمان بیاورند. در این آیه، کسانی که به خدا، فرشتگان، پیامبران، کتاب‌های آسمانی و روز قیامت
کفر ورزیده‌اند، گمراه شمرده شده‌اند
:«یاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا ءامِنوا بِاللّهِ و رَسولِهِ والکِتبِ الَّذی نَزَّلَ عَلی رَسولِهِ والکِتبِ الَّذِی اَنزَلَ مِن قَبلُ ومَن یَکفُر بِاللّهِ و مَلئِکَتِهِ وکُتُبِهِ ورُسُلِهِ والیَومِ الأخِرِ فَقَد ضَلَّ ضَللا بَعیدا».
بنابه روایتی، چون این عده
اسلام را پذیرفتند، دیگر یهودیان گفتند:اینان از فرومایگان ما بودند و گرنه آیین خود را رها نمی‌کردند. آیه ۱۱۳
آل عمران در تأیید این دسته از مسلمانان نازل شد و آنان را با دیگر یهودیان غیر قابل مقایسه دانست
:«لَیسوا سَواءً مِن اَهلِ الکِتبِ اُمَّةٌ قائِمَةٌ یَتلونَ ءایتِ اللّهِ ءاناءَ الَّیلِ و هُم یَسجُدون= همه اهل کتاب یکسان نیستند؛ طایفه‌ای‌ازآنهادر دل شب به
تلاوت آیات خدا و
نماز و اطاعت حق مشغول‌اند».
«اَلَّذینَ ءاتَینهُمُ الکِتبَ یَتلونَهُ حَقَّ تِلاوتِهِ اُولئِکَ یُؤمِنونَ بِهِ ومَن یَکفُر بِهِ فَاُولئِکَ هُمُ الخسِرون»
بر اساس این
آیه ، فقط یهودیانی که به درستی بر اساس تورات عمل می‌کنند، به آن ایمان دارند؛ ولی دیگر یهودیان زیان خواهند کرد. بنابه روایتی از ضحّاک، آیه درباره یهودیان مسلمان شده چون
اسد بن کعب، برادرش و جمعی دیگر نازل شده است.
اسباب النزول، واحدی؛ الاصابة فی تمییز الصحابه؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن‌کثیر؛ جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ النکت والعیون، ماوردی.
دائرةالمعارف قرآن کریم، جلد سوم، برگرفته از مقاله«اسد بن کعب».
