استدراجات قائل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
استدراجات قائل یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به معنای بیان
فضایل، شمایل و نقاط قوت
خطیب یا نقاط ضعف
دشمن او به منظور آماده‌ساختن مخاطبان برای پذیرش مطلوبش است.
یک دسته از
اعوان در
خطابه، استدراجات است. استدراجات بر سه قسم است:
۱. استدراجات قائل؛
۲. استدراجات قول؛
۳. استدراجات مستمع.
استدراجات قائل یا گوینده، ریزه‌کاری‌های فنی و حرفه‌ای است که گوینده ابراز می‌کند تا شنوندگان را برای قبول
عقیده خود
اقناع و آماده کند. این مسائل، مقدماتی دارد که گوینده، قبل از شروع خطابه باید آنها را بیان کند.
تحقق این مسئله به دو صورت ممکن است:
۱. اگر نزد شنوندگان معروف نباشد، باید جایگاه اجتماعی خود را به آنان بشناساند. این کار به دو صورت ممکن است: یا شخصاً خود را معرفی کند یا دیگری او را به حاضران معرفی کند؛ به این ترتیب که مقام علمی و موقعیت اجتماعی و شغلی او را به آگاهی همگان برسد.
۲. خطیب به گونه‌ای میان آنان ظاهر شود که باعث
تصدیق، تایید و احترام اجتماع است. این عمل به چند طریق ممکن است؛ مانند: لباس و شکل ظاهری، حالت چهره، طرز نگاه، حرکات دستان و….همه این امور در دل حاضران اثر دارد.
علامه حلی می‌گوید: آماده‌کردن شنونده در استدراجات یا به کمک گوینده است؛ مثل ذکر فضایل و شمایل او و عیبی که در دشمن اوست، زیرا وقتی گوینده به صداقت یا توانایی در اقناع و یا سایر فضایل مشهور باشد و دشمن او به
ضد این صفات
شهرت یافته باشد، این امر در موفقیت او (تصدیق سخن او از جانب شنوندگان) مفید است.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «استدراجات قائل»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۳۰.
