ازدواج با عمه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حکم ازدواج با عمه در
آیه ۲۳
سوره نساء بیان شده است.
ازدواج با
عمه حرام است.
حرمت علیکم... و عمتکم...
اسباب تحریم یعنی چیزی که به سبب آن، ازدواج مرد با زن حرام است و صحیح نیست و زوجیت بین آن‌ها واقع نمی‌شود. و این‌ها اموری می‌باشند: نسب و رضاع (شیر خوردن) و مصاهره (خویشاوندی از راه ازدواج) و آنچه که به آن ملحق است و
کفر و کفو هم نبودن و استیفای عدد و عده گرفتن و احرام.
هفت صنف از زنان بر هفت صنف از مردان، به واسطه نسب، حرام می‌باشند: ... و عمه؛ و او خواهر پدرش از پدر یا از مادر یا از هر دو می‌باشد. و مقصود از عمه شامل عمه‌های بالا هم می‌شود، یعنی عمه پدر - خواهر جدّ پدری - خواه از پدر باشد یا از مادر یا از هر دو؛ و عمه مادر - خواهر پدر مادر - خواه از پدر باشد یا از مادر یا از هر دو؛ و عمه جدّ پدری و جدّ مادری و عمه جدّه این چنینی (پدری یا مادری). پس مراتب عمه‌ها مراتب پدرها است و او هر زنی است که خواهر مردی باشد که با تو از طرف پدرت یا مادرت با ولادت انتساب پیدا می‌کند.
عمه عمه و خاله خاله مادامی‌که ولو با واسطه در دو عنوان عمه و خاله داخل نشوند، حرام نمی‌باشند. و آن‌ها گاهی در این دو عنوان داخل می‌شوند پس حرام می‌شوند مانند اینکه عمه تو، خواهر پدرت، از پدر و مادر یا از پدر باشد و برای پدر پدرت خواهری از پدر یا از مادر یا از پدر و مادر باشد، پس این زن بدون واسطه عمه است برای عمه تو و با واسطه عمه است برای تو. و مانند اینکه اگر خاله تو خواهر مادرت از پدرش یا از پدر و مادرش باشد و برای مادر مادر تو خواهری باشد، پس این زن بدون واسطه خاله است برای خاله تو و با واسطه خاله است برای تو. و گاهی داخل در عنوان عمه و خاله نمی‌شوند پس حرام نمی‌باشند، مانند اینکه اگر عمه تو خواهر پدرت از مادرش - نه از پدرش - باشد و برای پدر خواهر، خواهری باشد، پس خواهر دومی، عمه عمه تو می‌شود، ولی بین تو و بین او اصلًا نسبی نیست. و مانند اینکه اگر خاله تو خواهر مادرت از پدرش - نه از مادرش - باشد و برای مادر خواهر، خواهری باشد پس این زن خاله خاله تو می‌باشد و خاله تو ولو با واسطه نمی‌شود. و همچنین خواهر برادر یا خواهر خواهر وقتی حرام می‌شود که خواهر باشد، نه مطلقاً پس اگر تو برادر یا خواهری از پدرت داشته باشی و برای مادر او دختری از شوهر دیگر باشد پس او خواهر برادرت یا خواهرت است ولی خواهر تو نمی‌شود - نه از طرف پدرت و نه از طرف مادرت - پس بر تو حرام نمی‌باشد.
نسب یا شرعی است، و آن عبارت است از اینکه به سبب وطیی که ذاتاً با سببی شرعی - از نکاح یا ملک یمین یا تحلیل - حلال است، حاصل شود؛ اگرچه به خاطر عوارضی از قبیل حیض یا روزه یا اعتکاف یا احرام و مانند آن‌ها حرام شده باشد. و وطی شبهه به نکاح شرعی ملحق می‌شود. و یا غیر شرعی است و آن عبارت است از اینکه با سفاح و زنا حاصل شود. و احکامی که بر نسب ثابت در شرع، از
توارث و غیره، مترتب می‌باشد اگرچه اختصاص به اولی دارد لیکن ظاهراً بلکه قطعاً موضوع حرمت ازدواج اعم از آن است پس سبب غیر شرعی را هم شامل می‌شود، بنا بر این اگر با زنی زنا کند و پسر و دختری از او متولد شود ازدواج نمودن بین آن‌ها حرام است. و همچنین بین هر یک از آن‌ها و بین اولاد زانی و زانیه که با ازدواج صحیح یا با زنا با زن دیگری، پیدا شده‌اند. و همچنین زن زانیه و مادرش و مادر مرد زانی و خواهر آن‌ها بر پسر حرام می‌شوند و دختر بر مرد زانی و پدرش و اجداد و برادرها و عموهایش حرام می‌شود.
منظور از وطی شبهه وطیی است که استحقاق آن را ندارد و علم به حرمت وطی ندارد مانند اینکه با زن بیگانه به اعتقاد اینکه زن خودش است نزدیکی نماید، یا طریق معتبری بلکه اصل معتبری بر آن نداشته باشد؛ و مع ذلک مساله مورد اشکال است. و وطی دیوانه و کسی که خواب است و کسی که مانند
مجنون و خواب است ملحق به آن می‌شود. و شخص مست در صورتی که مستی‌اش به آشامیدن مسکر از روی عمد و عصیان باشد، به آن ملحق نمی‌شود.
اگر رضاع جامع شرایط تحقق پیدا کند، مرد و
مرضعه (زن شیرده)، پدر و مادر شیرخوار می‌شوند و اصل‌های آن‌ها اجداد و جدّه‌ها می‌گردند و فرع‌های آن‌ها برادرها و اولاد برادرهای او می‌شوند و کسی که در حاشیه آن‌ها و در حاشیه اصل‌های آن‌ها می‌باشند عموها یا عمه‌ها و دایی‌ها یا خاله‌های او می‌شوند و او - یعنی شیرخوار - پسر یا دختر آن‌ها است و فرع‌های او نوادگان آن‌ها می‌باشند. و وقتی این مطلب روشن گردید پس هر عنوان نسبی محرّم - از عنوان‌های هفتگانه گذشته - در صورتی که مثل آن در رضاع تحقق پیدا کند محرّم می‌باشد. پس مادر رضاعی مانند مادر نسبی است و دختر رضاعی مانند دختر نسبی است و به همین صورت. پس اگر زنی از شیر مردی طفلی را شیر دهد، مرضعه و مادرش و مادر آن مرد بر آن طفل به خاطر مادر بودن، حرام می‌شوند و دختری که شیر خورده و دخترهای او و دخترهای پسری که شیر خورده بر آن مرد و بر پدرش و پدر مرضعه به خاطر دختر بودن، حرام می‌باشند و خواهر آن مرد و خواهر مرضعه بر شیرخوار حرام می‌باشند؛ زیرا آن‌ها
عمه و
خاله او می‌شوند. و دختری که شیر خورده بر برادر آن مرد و برادر مرضعه حرام است؛ زیرا او دختر برادر یا دختر خواهر آن‌ها می‌شود. و دخترهای آن مرد بر پسری که شیر خورده، و دختری که شیر خورده بر پسرهای آن مرد - نسبی باشند یا رضاعی - حرام می‌باشند. و همچنین دخترهای مرضعه بر پسری که شیر خورده، و دختری که شیر خورده بر پسرهای مرضعه - اگر نسبی باشند - حرام هستند برای آن‌که
اخوت دارند. و اما اولاد رضاعی مرضعه از کسانی که با شیر مرد دیگر، آن‌ها را شیر داده غیر از آن مردی که پسر شیرخوار از شیر او خورده است بر پسری که شیر خورده، حرام نمی‌باشند به خاطر آنچه که گذشت، که یکی بودن مرد در تاثیر حرمت بین شیرخوارها، شرط است.
ازدواج با کافران ،
ازدواج با مشرکان.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۶۲، برگرفته از مقاله «ازدواج با عمه». •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
