اخبار طرح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اخبار طرح به
احادیث دلالت‌کننده بر ترک
روایت در صورت مخالفت با
قرآن اطلاق می‌شود.
اخبار طرح، که از اقسام اخبار
تعارض و مقابل
اخبار علاجیه است، به
احادیثی گفته می‌شود که به عرضه روایات به قرآن و اخذ آنها در صورت موافقت، و کنار گذاشتن آنها در صورت مخالفت با قرآن، امر می‌کند، مانند: روایت «
ایوب بن حُرّ» که می‌گوید:«از
امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که فرمود:
«کل
حدیث مردود الی الکتاب و السنّة و کل شیء لا یوافق کتاب الله فهو زخرف؛ هر
حدیثی را باید به کتاب و سنت ارجاع داد و آن روایتی که موافق کتاب خدا نیست سخنی بی‌ارزش و باطل است».
اخبار طرح را می‌توان به سه دسته تقسیم نمود:
۱. اخباری که منکر صدور اخبار مخالف قرآن می‌باشد؛ یعنی لسان این اخبار، لسان انکار صدور چنین اخباری از
معصوم (علیه‌السلام) است، مانند: روایت «ایوب بن حرّ» که در آن امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «... کل شیء لا یوافق کتاب الله فهو زخرف».
۲. اخباری که شرط عمل به روایت را موافقت آن با قرآن می‌داند، مانند: روایت «
ابن‌ابی‌یعفور» که می‌گوید:
«سألت أباعبدالله عن اختلاف
الحدیث یرویه من نثق به و منهم من لا نثق به؟ قال:اذا ورد علیکم
حدیث فوجدتم له شاهد من کتاب الله او من قول رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و الا فالذی جاءکم به اولی به؛
از امام صادق (علیه‌السلام) در مورد اختلاف
حدیثی سؤال کردم که راوی آن گاهی شخصی است که اطمینان به آن داریم و گاهی کسی است که مورد اطمینان ما نیست. حضرت فرمود: اگر
حدیثی به شما رسید و در
قرآن کریم یا گفتار
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شاهدی برای آن یافتید، به آن ملتزم شوید و اگر خلاف آن واقع شد، راوی آن
حدیث به آن سزاوارتر است (آن را کنار بگذارید)».
۳.
احادیثی که مفاد آنها نفی
حجیت اخبار مخالف قرآن است، مانند: روایت «
سکونی» از امام صادق (علیه‌السلام) که در آن حضرت می‌فرماید:
«قال رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله): ان علی کل حق حقیقة و علی کل صواب نورا فما وافق کتاب الله فخذوه و ما خالف کتاب الله فدعوه؛ پیامبر گرامی
اسلام فرمود: به درستی که برای هر حقیقتی و برای هر صوابی نوری است، پس به آن چه موافق کتاب خداست ملتزم شوید و آن چه را مخالف کتاب خداست رها کنید».
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۲۶، برگرفته از مقاله «اخبار طرح».
