اخبار ترجیح به احدثیت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
روایات دلالت کننده بر
ترجیح حدیثِ متأخّر به لحاظ زمان صدور را اخبار ترجیح به احدثیت گویند.
اخبار ترجیح به احدثیت، به آن دسته از
روایات گفته می‌شود که در مقام
تعارض دو یا چند
روایت،
حکم به
رجحان حدیث متأخر به لحاظ زمان صدور می‌دهند.
هرگاه دو یا چند
روایت با یک دیگر تعارض کنند و یکی از آن دو از
امام سابق و دیگری از امام پس از او صادر گردیده و یا هر دو از یک امام در دو زمان صادر شده باشد، حدیثی که در زمان متأخر در زمان دوم یا از امام بعدی صادر شده، رجحان دارد.
برخی از روایاتی که درباره ترجیح به احدثیت وارد شده، عبارت‌اند از:
روایت امام صادق (علیه‌السلام): «
أرایت لوحدثتک بحدیث العام ثم جئتنی مِن قابل فحدثتک بخلافه بأیّهما کنت تأخذ؟ قال: قلت: کنت آخذ بالأخیر، فقال: رحمک الله؛ اگر امسال برای تو حدیثی را بیان کنم، سپس سال آینده که نزد من آمدی
حدیث دیگری بازگو کنم که از لحاظ محتوا بر خلاف حدیث قبل باشد، به کدام یک عمل خواهی کرد؟
راوی عرض کرد: به حدیث آخری عمل خواهم کرد، حضرت فرمود:
خداوند تو را
رحمت کند».
روایت هشام بن سالم از
ابو عمرو کنانی قال: «قال ابوعبدالله (علیه‌السلام): یا ابا عمرو
أرایت لوحدثتک بحدیث او أفتیتک بفتیا ثم جئتنی بعد ذلک فسألتنی عنه فأخبرتک بخلاف ذلک بأیهما کنت تأخذ؟ قلت: بأحدثهما و اَدَعُ الآخر. فقال: قد أصبت یا أباعمرو، أبی الله الا أن یعبد سرّا، أما والله لان فعلتم ذلک انه لخیر لی و لکم و أبی الله عزوجل لنا ولکم فی دینه الا التقیة؛ ابو عمرو کنانی می‌گوید: امام صادق (علیه‌السلام) به من فرمود: ای ابا عمرو! چگونه می‌بینی، اگر برای تو حدیثی نقل کنم یا فتوایی بدهم سپس بعد از مدتی بیایی و از همان مسئله سؤال کنی و من خلاف جواب قبلی را بدهم، به کدام یک عمل خواهی نمود؟ عرض کردم: به حدیث آخری عمل خواهم کرد و حدیث اول را رها می‌کنم. امام فرمود: مطلب را درست فهمیدی و جواب صحیح دادی. ای ابا عمرو!
خدا می‌پسندد که پنهانی
عبادت شود، به خدا
قسم اگر این‌طور عمل نمودید، برای من و شما بهتر است و خدا
تقیه در دینش را برای من و شما می‌پسندد».
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص ۱۲۲، برگرفته از مقاله «اخبار ترجیح به احدثیت».
