احمد بن عمرو بزاز
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بزّاز، احمد بن عمرو، از
محدّثان قرن سوم
عراق می‌باشد.
در حدود ۲۱۰ در
بصره به دنیا آمد
و در همان‌جا
پرورش یافت.
از
مشایخ زمان خود، مانند هدبة بن خالد، اسماعیل بن سیف، عبدالله بن معاویه جُمَحی، ابراهیم بن
سعید جوهری، بشر بن معاذ و بسیاری دیگر، حدیث شنید که ذهبی نام همه آن‌ها را
ضبط کرده است.
سپس به عنوان
محدّثی که مشایخ پر شماری را
درک کرده به
نشر شنیده‌های خود پرداخت.
بزّار شاگردان و
راویان بسیاری داشته که علاوه بر اهالی
بصره، رجال
بغداد و
اصفهان و
شام و
مکّه را دربر می‌گرفته است.
ابوسعید نقاش یک‌بار که
املای حدیث می‌کرده است مستند او در
روایتش بیست نفر از راویان بزّار بوده‌اند.
او برای نشر حدیث به اصفهان، بغداد، مکه، مصر و شام
سفر کرد
و دوبار به اصفهان رفت که سفر دوم او در ۲۸۶ بوده است.
رجال فراوانی از اصفهان و بغداد و مصر و سائر نقاط از احمد بن عمرو
بزاز، روایت کرده‌اند.
از رجال اصفهان، ابوالشیخ اصفهانی، ابواحمد عسّال، و ابوالقاسم طبرانی از او روایت کرده‌اند.
از رجال بغداد کسانی چون ابن قانع، ابن سالم، ابن نجیح راوی وی بوده‌اند.
از رجال مصر، ابوبکر بن مهندس، محمد بن ایوب صموت و حسن بن رشیق از وی روایت کرده‌اند.
عده‌ای در حالی که بر
وثاقت او صحّه گذاشته‌اند او را به
سبب سهل‌انگاری در
اسناد و
نقل متون نکوهیده‌اند.
یکی از
انتقادها بر او این بوده است که با تکیه بر
حافظه و بدون
مراجعه به
کتاب ، حدیث می‌گفته است.
حاکم نیشابوری، دارقطنی و نسائی از
منتقدان او بوده‌اند.
در
منابع متأخر
شیعه نیز از بَزّار نام برده شده است.
محدث قمی او را از محدّثان
عامّه صاحب مُسند خوانده و گفته است که وی را در
زهد و
تقوا همانند
احمد حنبل شمرده‌اند.
بزّار دو مسند یکی بزرگ به نام البحر الزاخر و دیگری کوچک
تألیف کرده و
شرحی نیز بر مُوَّطأ مالک نوشته است
ابن حجر عسقلانی بر پایه مسند او کتاب زوائد مسندالبزّار را که اضافات این مسند نسبت به صحاح ستّه و مسند احمد بن حنبل است، تلخیص کرده است.
وفات بزار در ۲۹۲ در مکه روی داد.
(۱) ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۱.
(۲) ابن عماد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
(۳) احمد بن عبدالله ابونعیم، کتاب ذکر اخبار اصبهان، لیدن ۱۹۳۱ـ۱۹۳۴.
(۴) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۵) مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون عن اسامی الکتب والفنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۶) احمد بن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، أو، مدینة السّلام، چاپ مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۷/۱۹۹۷.
(۷) محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج ۱۳، چاپ شعیب أرنوؤط و علی ابوزید، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۸) محمد بن احمد ذهبی، کتاب تذکرة الحفّاظ، حیدرآباد ۱۳۸۸/۱۹۶۸.
(۹) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶.
(۱۰) عبدالکریم بن محمد سمعانی، الانساب، چاپ عبدالله عمر بارودی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
(۱۱) خلیل بن ایبک صفدی، کتاب الوافی بالوفیات، ج ۷، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
(۱۲) احمد بن مصطفی طاش کبری زاده، کتاب مفتاح
السعادة و مصباح السیادة، ج ۲، حیدرآباد دکن ۱۴۰۰/۱۹۸۰.
(۱۳) عباس قمی، کتاب الکنی والالقاب، صیدا ۱۳۵۸.
(۱۴) عباس قمی، هدیة الاحباب فی ذکر المعروف بالکنی والالقاب والانساب، تهران ۱۳۶۳ ش.
(۱۵) عمررضا کحّاله، معجم المؤلفین، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد بن عمرو بزاز»، شماره۱۲۵۹.
