احتجاج با بنی‌اسرائیل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند در قرآن پس از نقل جریان
بنی اسرائیل و انحرافشان که به پرستش گوساله سامری روی آوردند به
احتجاج بطلان عمل بنی اسرائیل پرداخته است.
ناتوانی گوساله سامری از
پاسخ گویی و رساندن هرگونه سود و زیان، احتجاج خداوند علیه گوساله پرستان بنی اسرائیل بود.
یـبنی اسرءیل... • فاخرج لهم عجلا جسدا له خوار فقالوا هـذا الـهکم والـه موسی فنسی• افلایرون الا یرجع الیهم قولا ولایملک لهم ضرا ولا نفعا.
ای بنی اسرائیل! ما شما را از چنگال دشمنتان نجات دادیم • و برای آنان
مجسمه گوساله‌ای که صدایی همچون صدای گوساله (واقعی) داشت پدید آورد و (به یکدیگر) گفتند: «این خدای شما، و خدای
موسی است! » و او فراموش کرد (پیمانی را که با خدا بسته بود)! • آیا نمی‌بینند که (این گوساله) هیچ پاسخی به آنان نمی‌دهد، و مالک هیچ گونه
سود و زیانی برای آنها نیست؟!
زوال و
بطلان آیین بت پرستی،
حجت موسی علیه‌السّلام در برابر گرایش
بت پرستی بنی اسرائیل بود.
وجـوزنا ببنی اسرءیل البحر فاتوا علی قوم یعکفون علی اصنام لهم قالوا یـموسی اجعل لنآ الـها کما لهم ءالهة قال انکم قوم تجهلون• ان هـؤلآء متبر ما هم فیه وبـطـل ما کانوا یعملون• قال اغیر الله ابغیکم الـها وهو فضلکم علی العــلمین.
و بنی اسرائیل را (سالم) از دریا عبور دادیم (ناگاه) در راه خود به گروهی رسیدند که اطراف بتهایشان، با
تواضع و
خضوع، گرد آمده بودند. (در این هنگام، بنی اسرائیل) به موسی گفتند: «تو هم برای ما معبودی قرار ده، همان گونه که آنها معبودان (و خدایانی) دارند! » گفت: «شما جمعیتی
جاهل و نادان هستید! • اینها (را که می‌بینید)، سرانجام کارشان نابودی است و آنچه انجام می‌دهند، باطل (و بیهوده) است. • (سپس) گفت: «آیا غیر از خداوند، معبودی برای شما بطلبم؟! خدایی که شما را بر جهانیان (و مردم عصرتان) برتری داد! »
برهانی کوتاه و لطیف در بیان مصنوع نبودن خدای تعالی
" قال ا غیر الله ابغیکم الها و هو فضلکم علی العالمین" کلمه" ابغیکم" به معنای" درخواست کنم برای شما" است و موسی علیه‌السّلام در این جمله، پروردگار ایشان را بر ایشان
تعریف و
توصیف می‌کند، و در آن
حکم و قاعده‌ای کلی تاسیس نموده و می‌فرماید: بطور کلی هر معبودی که من برای شما قرار دهم و یا بفرض
محال برایتان بسازم آن
معبود غیر خدای سبحان خواهد بود، و آن کسی نخواهد بود که عبادتش بر شما
جایز و
واجب باشد، زیرا آنچه که بر شما واجب است این است که خدای تعالی را که پروردگار شما است به صفت ربوبیتش که شما را بر عالمیان برتری داده
عبادت کنید. تو گویی در جواب آنان که گفته بودند: " برای ما معبودی قرار ده هم چنان که این قوم برای خود معبودهایی درست کرده‌اند" فرموده: چطور من برای شما غیر از خدا معبودی مصنوع تهیه کنم و حال آنکه معبود مصنوع
معبود نیست چون سمت پروردگاری ندارد، و پرستش غیر پروردگار باطل است. قوم برگشته و گفته‌اند: ما چطور خدایی را بپرستیم که نه او را می‌بینیم و نه بدو راهی می‌یابیم. موسی علیه‌السّلام فرموده: او را به صفاتی که از او سراغ دارید بپرستید، و آن صفت این است که او شما را با آیات باهره و دین حقی که برای شما فرستاده و همچنین با نجات دادن شما از چنگ فرعون و عمل او شما را بر عالمیان برتری داده.
این آن معنایی است که از آیه شریفه استفاده می‌شود، و همانطور که ملاحظه گردید آیه شریفه در عین کوتاه بودن، متضمن لطیف‌ترین بیان و کوتاه‌ترین برهان است، و حقیقت را برای
ذهن هایی که قوه تعقل شان ضعیف است بطور صریح و روشن جلوه می‌دهد.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۲۹۸، برگرفته از مقاله «احتجاج با بنی‌اسرائیل».
