• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوعمر محمد بن احمد آل‌قدامه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوعمر محمد بن احمد بن محمد بن قدامه، از شخصیت‌های آلِ قُدامه، می‌باشد؛ این خاندان، خاندانی فلسطینیُ الاصل و حنبلی مذهب که فقیهان، مُسندان، حافظان و قاضیان بسیاری از آن برخاستند و فعالیت علمی ــ دینی آنان در اندیشۀ اسلامی آن روزگار و گسترش مذهب حنبلی تأثیر بزرگی به جای نهاد.


ابوعمر محمد بن احمد بن محمد بن قدامه (۵۲۸-۶۰۷ق/۱۱۳۴-۱۲۱۰م)، برادر بزرگ موفق‌الدّین عبدالله بن احمد بود. وی در روستای الساویا و به قولی در روستای جماعیل زاده شد.

در ۵۵۱ق/۱۱۵۶م به دمشق کوچید و در آن‌جا از پدرش و ابوالمکارم عبدالواحد ابن هلال و ابوتمیم سلمان بن علی رجبی و دیگران حدیث شنید. سپس به مصر رفت و از سعید بن حسن مأمونی حدیث آموخت
[۱] ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۱، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
[۲] منذری، زکی‌الدین، التکلمة لوفیات النّفله، ج۲، ص۲۰۳، به کوشش بشّار عوّاد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق.
[۳] ذهبی، شمس‌الدین محمد، العبر، ج۳، ص۱۴۷.    
و در همان‌جا از علی بن بری نحو را فرا گرفت.
قرآن و نیز مختصر الْخِرَقیّ‌ و احادیث بسیاری از برداشت و فقه و فرایض می‌دانست.
[۴] ابن رجب، زین‌الدین، الذیل علی طبقات الحنابله، ج۲، ص۵۲-۵۳، قاهره، ۱۳۷۲ق.
[۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۱۹۵، به کوشش ژاکلین سوبله و علی عماره، بیروت، ۱۹۸۰م.    


ابوعمر در حملات صلاح‌الدین ایوبی به سرزمین‌های اشغالی صلیبیان شرکت کرد و در فتح قدس و سواحل شام و جاهای دیگر حضور داشت.
[۶] ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۱، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
[۷] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۵۹، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
[۸] ابن رجب، زین‌الدین، الذیل علی طبقات الحنابله، ج۲، ص۵۶، قاهره، ۱۳۷۲ق.


در ۵۹۸ق/۱۲۰۲م مدرسه‌ای را در دامنۀ قاسیون بنیاد گذاشت که به نام مدرسه العمریه معروف شد. وی آن را وقف فقه و قرآن کرد.
[۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۵۹، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
[۱۰] نعیمی، عبدالقادر بن محمود، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۲، ص۷۸    


خط بسیار خوشی داشت و از قرآن و شماری از کتاب‌های تفسیر و فقه با خط خود نسخه‌برداری کرد. روزگارش را به پارسایی و عبادت می‌گذراند و در قاسیون خطبه می‌خواند.

ضیاء (حافظ ابوعبدالله محمد مقدسی) و منذری از او حدیث شنیدند.

مدفن او در مقبره‌ای در مقابل دیر حورانی است.
[۱۱] ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۳، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.


وی ۴ پسر به نام‌های عمر، شرف‌الدین عبدالله پدر عزالدّین، احمد و عبدالرحمن داشت که در ۶۵۵ق/۱۲۵۷م تنها کوچک‌ترین آنان یعنی عبدالرحمن زنده بود.
[۱۲] ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۴، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
[۱۳] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۴، ص۱۳.    
[۱۴] ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّه فی تاریخ الصّالحیّه، ج۱، ص۲۴۹-۲۵۰، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
[۱۵] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۲۰۲، قاهره، ۱۳۸۳ق.    
[۱۶] ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذّهب، ج۷، ص۵۰، قاهره، ۱۳۵۱ق.    


۱. ↑ ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۱، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
۲. ↑ منذری، زکی‌الدین، التکلمة لوفیات النّفله، ج۲، ص۲۰۳، به کوشش بشّار عوّاد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق.
۳. ↑ ذهبی، شمس‌الدین محمد، العبر، ج۳، ص۱۴۷.    
۴. ↑ ابن رجب، زین‌الدین، الذیل علی طبقات الحنابله، ج۲، ص۵۲-۵۳، قاهره، ۱۳۷۲ق.
۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۱۹۵، به کوشش ژاکلین سوبله و علی عماره، بیروت، ۱۹۸۰م.    
۶. ↑ ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۱، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
۷. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۵۹، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
۸. ↑ ابن رجب، زین‌الدین، الذیل علی طبقات الحنابله، ج۲، ص۵۶، قاهره، ۱۳۷۲ق.
۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۵۹، قاهره، ۱۳۵۱ق.    
۱۰. ↑ نعیمی، عبدالقادر بن محمود، الدارس فی تاریخ المدارس، ج۲، ص۷۸    
۱۱. ↑ ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۳، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
۱۲. ↑ ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، تراجم الرجال، ج۱، ص۷۴، قاهره، ۱۳۶۶ق، جم‌.
۱۳. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۴، ص۱۳.    
۱۴. ↑ ابن طولون، محمد، الفوائد الجوهریّه فی تاریخ الصّالحیّه، ج۱، ص۲۴۹-۲۵۰، به کوشش محمد احمد دهمان، دمشق، ۱۴۰۱ق.
۱۵. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۶، ص۲۰۲، قاهره، ۱۳۸۳ق.    
۱۶. ↑ ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذّهب، ج۷، ص۵۰، قاهره، ۱۳۵۱ق.    


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل قدامه»، شماره۴۴۸.    




جعبه ابزار