• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوحمزه ثمالی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: ابوحمزه ثمالی (مقاله‌دوم)
مقالات مرتبط: ابوحمزه ثمالی.


ابوحمزه ثابت بن دینار ثمالی (م ۱۵۰ق)، از راویان و محدثان مورد اعتماد شیعه و از اصحاب امام سجاد، امام باقر، امام صادق و امام کاظم (علیهم‌السّلام) بود و از آن بزرگواران حدیث شنیده و روایت کرده است.


ابوحمزه ثابت بن دینار ثمالی کوفی ازدی، ثمالی منسوب به بنی ثماله، تیره‌ای از قبیله ازد است.
[۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۴۶.    
[۲] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۳، ص۲۵۶.    
اما شیخ صدوق وی را منسوب به بنی ثعل، تیره‌ای از قبیله طیّ دانسته و گفته است که چون ابوحمزه در بین ثماله می‌زیست، به ثمالی معروف گشت.
[۳] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۴۴.    


ابوحمزه ثمالی از اصحاب امام سجاد، امام باقر، امام صادق و امام کاظم (علیهم‌السّلام) بود و از آن بزرگواران حدیث شنیده و روایت کرده است.
[۴] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۱۵.    
[۵] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۵.    
از روایتگرانی چون انس، شعبی
[۶] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۶۳.    
[۷] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۱.    
و اصبغ بن نباته
[۸] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۱۳۷.    
نیز روایاتی نقل کرده است.
محدثان معروفی چون هشام بن سالم،
[۹] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۶.    
مفضل بن عمر، محمد بن مسلم،
[۱۰] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۱۳۵-۱۳۶.    
[۱۱] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۳، ص۲۸۲.    
وکیع
[۱۲] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۴۷.    
[۱۳] ابن حبان، محمد بن حبان، المجروحین، ص۲۰۶.    
و ثوری
[۱۴] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۱.    
از ابوحمزه روایت کرده‌اند.

ابوحمزه از محدثان مورد اعتماد و عادل بود
[۱۵] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۴۴.    
و افتخار خدمتگذاری امام سجاد (علیه‌السّلام) را داشت.
[۱۶] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۶.    
امام صادق (علیه‌السّلام) او را سلمان زمان خویش خطاب کرده
[۱۷] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۱۵.    
و در روایتی از امام رضا (علیه‌السّلام)، وی لقمان زمان خویش دانسته شده است.
[۱۸] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۸.    

نجاشی می‌گوید که سه تن از پسران ابوحمزه به نام‌های نوح، منصور و حمزه در حادثه قیام زید بن علی بن حسین (علیه‌السّلام) به همراه زید به شهادت رسیدند.
[۱۹] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۱۵.    

وی پسران دیگری نیز داشته که از محدثان مورد اعتماد شیعه بوده‌اند.
[۲۰] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۸.    


آثار ابوحمزه عبارت‌انداز:


ابوحمزه سرانجام در سال ۱۵۰ق درگذشت.
[۲۵] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۴۴.    
[۲۶] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۱۵.    
در تاریخ وفاتش اختلاف است.
[۲۷] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۳، ص۲۶۰.    
[۲۸] عقیلی، محمد بن عمرو، الضعفاء الکبیر، ج۱، ص۱۷۲.    
[۲۹] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۰.    
(دیگر منابع:
[۳۰] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۲۹۲.    
[۳۱] علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۸۵.    
[۳۲] شیخ طوسی، الفهرست، ص۴۱.    
[۳۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۳۱۶.    
[۳۴] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۴.    
)

۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۴۶.    
۲. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۳، ص۲۵۶.    
۳. ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۴۴.    
۴. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۱۵.    
۵. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۵.    
۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۶۳.    
۷. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۱.    
۸. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۱۳۷.    
۹. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۶.    
۱۰. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۱۳۵-۱۳۶.    
۱۱. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۳، ص۲۸۲.    
۱۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۱۴۷.    
۱۳. ↑ ابن حبان، محمد بن حبان، المجروحین، ص۲۰۶.    
۱۴. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۱.    
۱۵. ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۴۴.    
۱۶. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۶.    
۱۷. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۱۵.    
۱۸. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۸.    
۱۹. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۱۵.    
۲۰. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۵۸.    
۲۱. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۱۶.    
۲۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۱۴۳.    
۲۳. ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۲۹۳۰.    
۲۴. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۰.    
۲۵. ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۴۴.    
۲۶. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۱۱۵.    
۲۷. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۳، ص۲۶۰.    
۲۸. ↑ عقیلی، محمد بن عمرو، الضعفاء الکبیر، ج۱، ص۱۷۲.    
۲۹. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۰.    
۳۰. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۲۹۲.    
۳۱. ↑ علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۸۵.    
۳۲. ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ص۴۱.    
۳۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۳۱۶.    
۳۴. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۶۴.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ثابت ثمالی»، ج۱، ص۲۱۲-۲۱۳.


رده‌های این صفحه : اصحاب امام باقر | اصحاب امام سجاد | اصحاب امام صادق | اصحاب امام کاظم | درگذشتگان سال 150 (قمری) | راویان از امام باقر | راویان از امام سجاد | راویان از امام صادق | راویان از امام کاظم | راویان از امامان شیعه | راویان موثق شیعه | راویان موثق شیعه قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 2 (قمری) | محدثان شیعه قرن 2(قمری)
جعبه ابزار