ابوالعباس ابوالعبر احمد بن محمد هاشمی عباسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالعباس ابوالعبر احمد بن محمد هاشمی عباسی (۱۷۵-۲۵۰ هـ)،
شاعر و دلقک
عصر عباسی و ندیم
متوکل عباسی بود.
ابوالعبر احمد بن محمد بن عبدالله بن عبدالصمد هاشمی عباسی. شاعر و دلقک عصر عباسی و ندیم متوکل (خلافت ۲۱۸-۲۲۷ هـ) بود. نسب او به
عباس بن عبدالمطلب می‌رسد و نسبت هاشمی وی از همین جاست.
کنیه واقعی او نیز ابوالعباس است و احتمالا به سبب هرزه‌گویی و شوخ‌طبعی، به ابوالعبر شهرت یافته است.
نامش در برخی منابع، محمد بن احمد یاد شده است.
ابوالعبر در سال ۱۷۵ هـ در
بغداد زاده شد.
ابوالعبر در کودکی و یا در آغاز جوانی در روزگار
امین (خلافت ۱۹۳-۱۹۸ هـ) به سرودن شعر پرداخت و تا دیر زمانی شعر جدّی و مدیحه می‌سرود.
اما از روزگار خلافت متوکل عباسی مدیحه‌سرایی به شیوه معمول را رها کرد و به بذله‌گویی و هرزه‌سرایی روی آورد. چون با زیرکی دریافته بود که بهترین راه برای کسب شهرت و به دست آوردن مال در میان مردم روزگار، زبان طنز و لودگی و تظاهر به دیوانگی و حماقت است،
لذا از این راه چنان ثروتی به دست آورد که هیچ شاعر مشهوری تا آن زمان به دست نیاورده بود.
جحظه می‌گوید: هیچ صناعت و فنّی نبود مگر آنکه ابوالعبر در آن دستی داشت.
ابوالعبر با
ابوالعنبس صیمری،
ابن‌جدیر بصری و
ابوعبدالله شعیری که هم‌طبقه وی بوده‌اند، روابط و مبادلات شعری داشته است.
زبیر بن بکار،
اخفش و جحظه اشعار او را روایت کرده‌اند.
گفته شده که ابوالعبر نسبت به خاندان
امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) کینه بسیار داشت و از آنان به زشتی یاد می‌کرد، از این‌رو در سال ۲۵۰ هـ گروهی از
شیعیان کوفه او را از بالای قصر
ابن‌هبیره به پایین افکنده و به
قتل رساندند.
مجموعه اشعاری که از وی باقی مانده است، در آثار
ابن‌معتز،
ابوالفرج و
یاقوت گرد آمده است.
دیگر آثار وی عبارت‌اند از:
کتاب الرسائل، کتاب جامع الحماقات و حاوی الرقاعات، کتاب المنادمة و اختلاف الخلفاء و الامراء، کتاب النوادر و الامالی، و اخبار و اشعاری که از او بر جای مانده است.
برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۴۳، برگرفته از مقاله «ابوالعبر احمد بن محمد هاشمی عباسی»
