ابن‌معصوم ابراهیم حسینی قزوینی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبْراهیم‌ِ قَزْوینی، ابن معصوم بن فصیح حسینی (۱۰۶۵- ۱۱۴۵ق/ ۱۶۵۵-۱۷۳۲م)،
فقیه و
عالم.
اِبْراهیم‌ِ قَزْوینی، ابن معصوم بن فصیح حسینی در
تبریز زاده شد، ولی در
قزوین زیست و همان‌جا درگذشت. تاریخ
وفات او را ۱۱۴۸ و ۱۱۴۹ق نیز نوشته‌اند.
وی نزد
پدر خویش و چند تن از عالمان بنام آن روزگار مانند
حسین بن جعفر خوانساری،
امیر عبدالباقی،
محمدباقر بن محمدباقر هزار جریبی غروی،
شیخ محمدمهدی فتونی عاملی ،
شیخ یوسف بحرانی صاحب حدائق، (۱۱۸۶ ق/ ۱۷۷۲م)،
محمدباقر مجلسی (۱۱۱۰ق/ ۱۶۹۸م)،
آقا جمال خوانساری و
شیخ جعفر قاضی درس خوانده و از ۴ تن اخیر
اجازه روایت نیز یافته است.
هر چند تصریح نشده که قزوینی در کجا درس خوانده است، اما گویا تحصیلات وی بیشتر در
عراق و به خصوص در
حوزه علمیّه نجف بوده و عالم معروف
شیخ عبدالنّبی قزوینی از شاگردان او به شمار آمده است.
هم‌چنین نقل شده است که در
کتابخانه‌اش ۵۰۰، ۱جلد کتاب وجود داشته که در تمام آن‌ها اثری از حاشیه و یا تصحیح وی موجود بوده است.
بعضی از آثار وی عبارتند از سلاح المؤمنین در
دعا، خطی و موجود در
کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی و نیز
کتابخانه ابوالحسن
اصفهانی رساله‌ای در فرق صغیره و کبیره، (عربی) خطی، از مجموعه‌ای موجود در
کتابخانه مجلس شورای اسلامی شم ۱.
مدرّس نام آن را تحقیق الصّغیرة و الکبیرة آورده است
تحصیل الاطمئنان فی شرح زبدة البیان فی تفسیر آیات الاحکام من القرآن (زبدة البیان تألیف
مقدس اردبیلی است) که نسخه خطی آن در
کتابخانه مجلس شورای اسلامی شم ۱
و
کتابخانه مدرسه آخوند
موجود است؛ تتمیم امل الآمل
حاشیة علی مدارک الاَحکام فی شرح شرائع الاسلام
و حاشیة علی مسالک الاَفهام فی شرح شرائع الاسلام.
افزون بر این‌ها آثار دیگری هم به ابراهیم منسوب است از قبیل تحقیق البداء، تحقیق العلم الالهی، اجوبة المسائل الفقهیّة و العقلیة، حاشیه بر
شرح لمعه، مقامات (نظیر مقامات حریری)، مجموعه‌ای از رسایل در علوم و نیز
اشعار.
(۱) آستان قدس، فهرست.
(۲) آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة.
(۳) امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، ۱۹۸۳م.
(۴) شورا، خطّی.
(۵) مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش.
(۶) نوری طبرسی، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.
(۷) همدان، خطّی.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن معصوم ابراهیم قزوینی»، ج۲، ص۷۰۸.
