• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌عماد ابوالفلاح عبدالحی بن احمد عکری صالحی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اِبْن عِماد، ابوالفلاح عبدالحی بن احمد بن محمد عکری صالحی ( رجب ۱۰۳۲ - ذیحجه ۱۰۸۹/ آوریل ۱۶۲۳ - ژانویه ۱۶۷۹)، شرح حال نویس و ادیب و فقیه حنبلی می‌باشد.


ضبط «عکری» مورد اختلاف است و صورت عَکَری یا عَکَّری پذیرفتنی می‌نماید
[۱] زبیدی، تاج العروس.
.

ابن عماد در صالحیه دمشق زاده شد
[۲] محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۱، قاهره، ۱۲۷۴ق.
، در زادگاهش پرورش یافت و قرائت قرآن آموخت و در همان‌جا به فراگیری علوم اهتمام کرد.

وی فقه حنبلی را از محمد بن بدرالدین بلبانی صالحی، عبدالباقی حنبلی و ایّوب ابن احمد خلوتی صوفی فراگرفت و به اخذ اجازه از آنان نایل آمد
[۳] محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۰، قاهره، ۱۲۷۴ق.
[۴] غزی عامری محمد، النعت الاکمل لاصحاب الامام احمد ابن حنبل، ج۱، ص۲۴۱، به کوشش محمد مطیع الحافظ و نزار اباظه، دمشق، ۱۴۰۲ق.
.
آنگاه به قاهره رفت و مدتی در آن‌جا اقامت گزید. در این فرصت نزد عالمانی چون سلطان مزّاحی، نورالدین شَبرامَلّسی، شمس الدین محمد بابلی و شهاب الدین احمد قلیوبی که همه شافعی بودند، کسب دانش کرد و در بازگشت به دمشق به تدریس پرداخت
[۵] محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۰، قاهره، ۱۲۷۴ق.
.

از شاگردان وی محمدامین محبی، مؤلّف خلاصة الأثر، مصطفی بن فتح الله حموی، عبدالقادر بن احمد بصری و عثمان ابن احمد نجدی را می‌توان نام برد.
[۶] غزی عامری محمد، النعت الاکمل لاصحاب الامام احمد ابن حنبل، ج۱، ص۲۴۹، به کوشش محمد مطیع الحافظ و نزار اباظه، دمشق، ۱۴۰۲ق.


وی ذوق شعری نیز داشت و شعرهایی از او در منابع آمده است
[۷] محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۰-۳۴۱، قاهره، ۱۲۷۴ق.
[۸] غزی عامری محمد، النعت الاکمل لاصحاب الامام احمد ابن حنبل، ج۱، ص۲۴۵، به کوشش محمد مطیع الحافظ و نزار اباظه، دمشق، ۱۴۰۲ق.


ابن عماد در اواخر عمر به حج رفت و در مکّه درگذشت و همان‌جا به خاک سپرده شد
[۹] محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۱، قاهره، ۱۲۷۴ق.
.

تنها اثر چاپی وی شذرات الذهب فی اخبار من ذهب ، سرگذشت نامه ای است متضمن گزیده وقایع تاریخی جهان اسلام و تراجم علمای دین به ویژه علمای حنبلی که به صورت سال شمار تنظیم شده است.

۷.۱ - محتوا

این کتاب وقایع آغاز هجرت تا سال ۱۰۰۰ق را در بر دارد و مؤلف در آن از بسیاری از آثار متقدمان و متأخران بهره جسته و ضمن تصریح به عنوان منابع مورد استفاده در جای جای کتاب در نقل از آن‌ها به تصحیح و تلخیص مطالب نیز نظر داشته است.

۷.۲ - منابع

از آن جمله می‌توان طبقات الحنابله ابن ابی یعلی ، طبقات الصّوفیه سلمی ، وفیات الأعیان ابن خلکان ، طبقات القرّاءِ ذهبی ، انباء الغمر ابن حجر ، طبقات الأولیاء سخاوی ، بغیة المستفید ابن دیبع و تاریخ الاسلام ابن قاضی شهبه را نام برد.
[۱۰] ابن عماد عبدالحی، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۱، ص۲۶۸، به کوشش حسام الدین قدسی، قاهره، ۱۳۵۰ق.
[۱۱] ابن عماد عبدالحی، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۱، ص۲۷۴، به کوشش حسام الدین قدسی، قاهره، ۱۳۵۰ق.


۷.۳ - ذیل

هر چند تألیف این کتاب در ۱۹ رمضان ۱۰۸۰ به پایان رسیده،
[۱۲] ابن عماد عبدالحی، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۸، ص۴۳۴، به کوشش حسام الدین قدسی، قاهره، ۱۳۵۰ق.
اما مؤلف وقایع تاریخی و وفیات سده ۱۱ق را در آن نیاورده است، زیرا مترصد بوده تا ذیلی بر آن بنویسد که مشتمل بر حوادث و تراجم سده مزبور باشد.
این کتاب دوبار در قاهره در ۱۳۳۲ق و ۱۳۵۰-۱۳۵۱ق به چاپ رسیده است.

از آثار خطی ابن عماد «اسباب الخلاص بسورة الاخلاص»،
[۱۳] کتابخانه سید، نسخ خطی، ج۱، ص۴۰.
«شرح بدیعیة ابن حجة حموی»،
[۱۴] کتابخانه ظاهریه، نسخ خطی (علوم القرآن)، ج۱، ص۳۳۳، خیمی.
«معطیة الامان من حنث الایمان»
[۱۵] کتابخانه خدیویه، فهرست نسخ، ج۷، ص۳۳۲.
و «نزهة ذات العماد»
[۱۶] کتابخانه ظاهریه، نسخ خطی (علوم القرآن)، ج۳، ص۴۵۰، خیمی.
را می‌توان ذکر کرد.

(۱) ابن عماد عبدالحی، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، به کوشش حسام الدین قدسی، قاهره، ۱۳۵۰ق.
(۲) کتابخانه خدیویه، فهرست نسخ.
(۳) زبیدی، تاج العروس.
(۴) کتابخانه سید، نسخ خطی.
(۵) کتابخانه ظاهریه، نسخ خطی (علوم القرآن)، خیمی.
(۶) غزی عامری محمد، النعت الاکمل لاصحاب الامام احمد ابن حنبل، به کوشش محمد مطیع الحافظ و نزار اباظه، دمشق، ۱۴۰۲ق.
(۷) محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، قاهره، ۱۲۷۴ق.

۱. ↑ زبیدی، تاج العروس.
۲. ↑ محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۱، قاهره، ۱۲۷۴ق.
۳. ↑ محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۰، قاهره، ۱۲۷۴ق.
۴. ↑ غزی عامری محمد، النعت الاکمل لاصحاب الامام احمد ابن حنبل، ج۱، ص۲۴۱، به کوشش محمد مطیع الحافظ و نزار اباظه، دمشق، ۱۴۰۲ق.
۵. ↑ محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۰، قاهره، ۱۲۷۴ق.
۶. ↑ غزی عامری محمد، النعت الاکمل لاصحاب الامام احمد ابن حنبل، ج۱، ص۲۴۹، به کوشش محمد مطیع الحافظ و نزار اباظه، دمشق، ۱۴۰۲ق.
۷. ↑ محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۰-۳۴۱، قاهره، ۱۲۷۴ق.
۸. ↑ غزی عامری محمد، النعت الاکمل لاصحاب الامام احمد ابن حنبل، ج۱، ص۲۴۵، به کوشش محمد مطیع الحافظ و نزار اباظه، دمشق، ۱۴۰۲ق.
۹. ↑ محبی محمدامین، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۲، ص۳۴۱، قاهره، ۱۲۷۴ق.
۱۰. ↑ ابن عماد عبدالحی، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۱، ص۲۶۸، به کوشش حسام الدین قدسی، قاهره، ۱۳۵۰ق.
۱۱. ↑ ابن عماد عبدالحی، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۱، ص۲۷۴، به کوشش حسام الدین قدسی، قاهره، ۱۳۵۰ق.
۱۲. ↑ ابن عماد عبدالحی، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۸، ص۴۳۴، به کوشش حسام الدین قدسی، قاهره، ۱۳۵۰ق.
۱۳. ↑ کتابخانه سید، نسخ خطی، ج۱، ص۴۰.
۱۴. ↑ کتابخانه ظاهریه، نسخ خطی (علوم القرآن)، ج۱، ص۳۳۳، خیمی.
۱۵. ↑ کتابخانه خدیویه، فهرست نسخ، ج۷، ص۳۳۲.
۱۶. ↑ کتابخانه ظاهریه، نسخ خطی (علوم القرآن)، ج۳، ص۴۵۰، خیمی.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوالفلاح ابن‌عماد»، شماره۱۵۴۱.    


رده‌های این صفحه : تراجم | علمای اهل سنت | علمای قرن یازدهم | فقهای حنبلی
جعبه ابزار