ابن‌حاج ابوعبدالله محمد بن احمد تجیبی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبْن‌ِحاج، ابوعبدالله محمد بن احمد بن خلف بن ابراهیم تُجیبی (
صفر ۴۵۷-۲۶ صفر ۵۲۹/
ژانویه ۱۰۶۶- ۱۶
دسامبر ۱۱۳۴)،
قاضی ،
محدث و
فقیه مالکی بود.
وی در عهد یوسف بن تاشفین و پسرش در قرطبه عهده‌دار
منصب قضا بود و این مقام بین او و رقیبانش دست به دست می‌شد.
ابن‌حاج از احمد بن رزق
فقه آموخت و نزد ا
بومروان عبدالملک ابن سراج ادبیات را فرا گرفت و از ابوعلی غسانی، ابوعبدالله محمد بن فرج، خلف بن مدیر خطیب و دیگر محدثان زمان استماع
حدیث کرد.
وی در حین عبور از مرسیه به قصد
جهاد ، ابوعلی صدفی را ملاقات و از او نیز
استماع کرد.
عده‌ای از دانشمندان آن
زمان از جمله ابن‌بشکوال، پسرش ابوالقاسم محمد بن ابن‌حاج
،
ابن‌خیر اشبیلی و قاضی ابوالفضل عیاض
نزد او دانش آموخته‌اند.
ابن‌حاج سرانجام روز
جمعه به هنگام
نماز در
مسجد قرطبه کشته شد و جنازه‌اش در
مقبره ام سلمه به خاک سپرده شد.
از تالیفات وی نام چند اثر در مآخذ آمده است بدین قرار: نوازل الاحکام، که مهم‌ترین اثر اوست
و نسخه‌ای خطی از گزیده آن با عنوان مختصر النوازل در
کتابخانه ابن‌یوسف در مراکش نگاهداری می‌شود (الایجاز و البیان، در شرح خطبه صحیح
مسلم و کتاب اول آن (کتاب الایمان)، الکافی فی بیان العلم، الفهرست.
(۱) ابن‌ابار، محمد، التکملة لکتاب الصله، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
(۲) ابن‌ابار، المعجم، مادرید، ۱۸۸۵م.
(۳) ابن‌ابی زرع، علی، الانیس المطرب، رباط، ۱۹۷۲م.
(۴) ابن‌بشکوال، خلف، کتاب الصله، قاهره، ۱۹۶۶م.
(۵) ابن‌خیر اشبیلی، محمد، الفهرست، به کوشش کودرا، سرقسطه، ۱۸۹۲م.
(۶) ابن‌دحیه، عمر، المطرب، به کوشش ابراهیم ابیاری و دیگران، دمشق، ۱۹۵۴م.
(۷) جامعه، خطی.
(۸) ضبی، احمد، بغیة الملتمس فی تاریخ رجال اهل الاندلس، مادرید، ۱۸۸۴م.
(۹) مخلوف، محمد، شجرة النور الزکیة فی طبقات المالکیه، بیروت، ۱۳۴۹ق.
(۱۰) مقری، احمد، ازهار الریاض فی اخبار عیاض، به کوشش ابراهیم ابیاری و دیگران، قاهره، ۱۳۵۸ق/۱۹۳۹م.
(۱۱) نباهی، حسن، تاریخ قضاة الاندلس، قاهره، ۱۹۴۸م؛
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوعبدالله محمد بن احمد ابن‌حاج»، ج۳، ص۱۰۶۴.
