ابزار تفکر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابزار
تفکر با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
قلب، از ابزار تعقل و خردورزى:
۱. «ومِنهُم من يستمِعُ اليك وجعلنا على قُلوبِهِم اكِنَّةً ان يفقهوهُ وفى ءاذانِهِم وقرًا وان يروا كُلَّ ءايةٍ لا يُؤمِنوا بِها حتّى اذا جاءوك يُجدِلونك يقولُ الَّذين كفروا ان هذا الّا اسطيرُ الاوَّلين؛
پاره‌ای از آنها به (سخنان) تو،
گوش فرامی‌دهند؛ ولی بر دلهای آنان پرده‌ها افکنده‌ایم تا آن را نفهمند؛ و در گوش آنها، سنگینی قرار داده‌ایم. و (آنها بقدری لجوجند که) اگر تمام نشانه‌های
حق را ببینند، ایمان نمی‌آورند؛ تا آنجا که وقتی به سراغ تو می‌آیند که با تو پرخاشگری کنند،
کافران می‌گویند: اینها فقط افسانه‌های پیشینیان است!»
۲. «ولَقَد ذَرَأنا لِجَهَنَّمَ كَثيرًا مِنَ الجِنّ والانسِ لَهُم قُلوبٌ لا يَفقَهونَ بِها ولَهُم اعيُنٌ لا يُبصِرونَ بِها ولَهُم ءاذانٌ لا يَسمَعونَ بِها اولكَ كالانعمِ بَل هُم اضَلُّ اولكَ هُمُ الغفِلون؛
به یقین، گروه بسیاری از
جن و
انس را برای
دوزخ آفریدیم؛ آنها دل‌ها (عقل‌ها) یی دارند که با آن (اندیشه نمی‌کنند، و) نمی‌فهمند؛ و چشمانی که با آن نمی‌بینند؛ و گوش‌هایی که با آن نمی‌شنوند؛ آنها همچون چهارپایانند؛ بلکه گمراهتر! اینان همان غافلانند (چرا که با داشتن همه‌گونه امکانات
هدایت، باز هم گمراهند)!»
۳. «وجَعَلنا عَلى قُلوبِهِم اكِنَّةً ان يَفقَهوهُ وفِى ءاذانِهِم وَقرًا واذا ذَكَرتَ رَبَّكَ فِى القُرءانِ وَحدَهُ ولَوا عَلى ادبرِهِم نُفورا؛
و بر دلهایشان پوشش‌هایی، تا آن را نفهمند؛ و در گوش‌هایشان سنگینی؛ و هنگامی که پروردگارت را در قرآن به یگانگی یاد می‌کنی، آنها پشت می‌کنند و از تو روی بر می‌گردانند.»
۴. «ومَن اظلَمُ مِمَّن ذُكّرَ بِايتِ رَبّهِ فَاعرَضَ عَنها ونَسِىَ ما قَدَّمَت يَداهُ انّا جَعَلنا عَلى قُلوبِهِم اكِنَّةً ان يَفقَهوهُ وفِى ءاذانِهِم وقرًا وان تَدعُهُم الَى الهُدى فَلَن يَهتَدوا اذًا ابَدا؛
چه کسی ستمکارتر است از آن کس که آیات پروردگارش به او تذکّر داده شده، و از آن روی گرداند، و آنچه را با دست‌های خود پیش فرستاد فراموش کرد؟! ما بر دلهای اینها پرده‌هایی افکنده‌ایم تا نفهمند؛ و در گوش‌هایشان سنگینی قرار داده‌ایم (تا صدای
حق را نشنوند)! و از این رو اگر آنها را به سوی هدایت بخوانی، هرگز هدایت نمی‌شوند!»
۵. «افَلَم يَسيروا فِى الارضِ فَتَكونَ لَهُم قُلوبٌ يَعقِلونَ بِها او ءاذانٌ يَسمَعونَ بِها فَانَّها لا تَعمَى الابصرُ ولكِن تَعمَى القُلوبُ الَّتى فِى الصُّدور؛
آیا آنان در زمین سیر نکردند، تا دلهایی داشته باشند که حقیقت را با آن درک کنند؛ یا گوشهای شنوایی که با آن (ندای حق را) بشنوند؟! چرا که چشم‌های ظاهر نابینا نمی‌شود، بلکه دلهایی که در سینه‌هاست کور می‌شود.»
۶. «افَلا يَتَدَبَّرونَ القُرءانَ ام عَلى قُلوبٍ اقفالُها؛
آیا آنها در قرآن تدبّر نمی‌کنند، یا بر دلهایشان قفل نهاده شده است؟!»
۷. «انَّ فى ذلِكَ لَذِكرى لِمَن كانَ لَهُ قَلبٌ او القَى السَّمعَ وهُوَ شَهيد؛
در این تذکّری است برای آن کس که عقل دارد، یا گوش دل فرادهد در حالی که حاضر باشد!»
۸. «لا يُقتِلونَكُم جَميعًا الّا فى قُرًى مُحَصَّنَةٍ او مِن وراءِ جُدُرٍ بَأسُهُم بَينَهُم شَديدٌ تَحسَبُهُم جَميعًا وقُلوبُهُم شَتّى ذلِكَ بِانَّهُم قَومٌ لا يَعقِلون؛
آنها هرگز با شما بصورت گروهی نمی‌جنگند جز در دژهای محکم یا از پشت دیوارها! پیکارشان در میان خودشان شدید است، (امّا در برابر شما ضعیف!) آنها را متّحد می‌پنداری، در حالی که دلهایشان پراکنده است؛ این به خاطر آن است که آنها قومی هستند که تعقّل نمی‌کنند!»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۲۶۲، برگرفته از مقاله «ابزار تفکر»
