ابتدائیت خط

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

ابتدائیت خط، ابتدایی بودن خط عربی ، عامل اختلاف قرائت‌ها را می‌گویند.

---

یکی از عواملی که در بروز اختلاف قرائت‌ها مؤثر بوده، ابتدایی بودن خط عربی است.

---

خط نزد عرب آن روز در مراحل ابتدایی خود بود؛ از این رو، اصول استواری نداشت و مردم عرب، فنون خط و رسم و روش نوشتن صحیح را نمی‌دانستند؛ مثلا بسیاری از کلمات را به قیاس تلفظ می‌نوشتند و هنوز آثاری از آن در رسم الخط کنونی باقی است. یا کلمه را به شکلی می‌نوشتند که به چند وجه قابل خواندن بود؛ مثلا «ن» آخر را به شکل «ر»، «و» را به شکل «ی»، «م» آخر را به شکل «و»، «د» را به صورت «ک» کوفی، و «ع» وسط را به شکل «ه» می‌نوشتند.
گاهی هم حرف یک کلمه را جدا از آن کلمه می‌نگاشتند؛ مثلا «ی» را از کلمه جدا می‌کردند؛ مانند: «یستحی ی» و «نحی ی»؛ یا «ی» را حذف می‌کردند؛ چنان که «ایلافهم» به شکل «الافهم» نوشته می‌شد که برای قاریان ایجاد اشکال می‌کرد؛ لذا برخی مانند ابوجعفر یزید بن قعقاع مخزومی مدنی (م ۱۳۰ ق) از قراء عشره آن را همان طور که نوشته شده بود بدون «ی» می‌خواندند.
گاهی « تنوین » را در کلمه به شکل «نون» می‌نوشتند؛ مثلا (لنسفعا بالناصیة) به صورت «لنسفعن…» نوشته می‌شد. گاهی «و» و «ی» بدون هیچ علت معقولی حذف می‌شد که یکی از مهم‌ترین عوامل ابهام و اشکال در قرائت بلکه در تفسیر به شمار می‌آید.

---