• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

إِطْعٰامُ (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





إِطْعٰامُ:(فَكَفّارَتُهُ إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكينَ)
«إِطْعٰامُ» از مادّه طَعْم (به فتح طاء و سکون عین) به معنای خوراندن و چشاندن است.
آیه ناظر بر اداى کفاره سوگندهاى بيهوده و خالى از اراده است كه براى اين چنين سوگندهايى يكى از سه چيز تعيين شده:
• اطعام ده نفر مسکین
• پوشاندن لباس بر ده نفر نيازمند
• آزاد كردن يک برده
موضوع سخن ما روى کلمه «اطعام»است. (فَكَفّٰارَتُهُ إِطْعٰامُ عَشَرَةِ مَسٰاكينَ) منتها براى اين كه بعضى از اطلاق اين حكم چنين استفاده نكنند كه مى‌توان از هر نوع غذاى پست و كم‌ارزشى براى كفاره استفاده كرد، تصريح مى‌كند كه اين غذا بايد لااقل يک غذاى حدّ متوسط بوده باشد كه معمولا در خانوادۀ خود از آن تغذيه مى‌كنيد.



به موردی از کاربرد «إِطْعٰامُ» در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - إِطْعٰامُ (آیه ۸۹ سوره مائده)

(لا يُؤَاخِذُكُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ في أَيْمانِكُمْ وَ لَكِن يُؤَاخِذُكُم بِما عَقَّدتُّمُ الأَيْمانَ فَكَفّارَتُهُ إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكينَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمونَ أَهْليكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْريرُ رَقَبَةٍ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيّامٍ ذَلِكَ كَفّارَةُ أَيْمانِكُمْ إِذا حَلَفْتُمْ وَ احْفَظواْ أَيْمانَكُمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرونَ) «خداوند شما را بخاطر سوگندهايى كه بدون توجه ياد مى‌كنيد مؤاخذه نمى‌كند؛ ولى در برابر سوگندهايى كه از روى اراده محكم كرده‌ايد، مؤاخذه مى‌نمايد. كفّاره اين گونه سوگندها، اطعام ده نفر مستمند، از غذاهايى است كه غالباً به خانواده خود مى‌دهيد؛ يا لباس پوشاندن بر آن ده نفر؛ و يا آزاد كردن يک برده؛ و هركس كه نمى‌تواند، بايد سه روز روزه بگيرد؛ اين، كفّاره سوگندهاى شماست به هنگامى كه سوگند ياد مى‌كنيد و مخالفت مى‌نماييد). و سوگندهاى خود را حفظ كنيد و نشكنيد. خداوند آيات خود را اين چنين براى شما بيان مى‌كند، شايد شکر به جا آوريد.»

۱.۲ - إِطْعٰامُ در المیزان و مجمع‌البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرمایند: (إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكينَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمونَ أَهْليكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْريرُ رَقَبَةٍ ...) بيان خصال سه‌گانه كفارات است كه چون با لفظ أو كه براى ترديد است عطف شده و دلالت دارد بر اين‌كه يكى از آن سه، وجوب دارد نه هر سه، و از اين هم كه فرمود: (فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيّامٍ) استفاده مى‌شود كه خصال مذكور تخييرى است، و چنان نيست كه‌ سومى در صورت عجز از دومى و دومى در صورت عجز از اولى واجب باشد، بلكه هر سه در عرض هم واجبند، و ترتيبى در بينشان نيست چه اگر ترتيبى در ذکر آن‌ها بود اين تفريع كه در جمله‌ (فَمَنْ لَمْ يَجِدْ ...) است لغو بود.

۱. مائده/سوره۵، آیه۸۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۱۹.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۰۵.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۵۹.    
۵. مائده/سوره۵، آیه۸۹.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۲۲.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۶، ص۱۶۴-۱۶۵.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۱۱۱.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۷، ص۱۶۱.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۳۶۷.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اطعام»، ج۳، ص ۱۶.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره مائده | لغات قرآن




جعبه ابزار