إِدبار (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِدبار: (وَ اَدْبارَ السُّجُودِ)«ادبار» (بر وزن اقبال)، در اینجا به معنای پشت کردن است
و در آیات مورد بحث
«ادبار» (بر وزن ابزار)، جمع
«دبر» به معنای پشت می‌باشد.
«ادبار السجود» به معنای بعد از سجده‌هاست؛
«ادبار النجوم» به معنای هنگام پشت کردن ستارگان است.
ترجمه و تفاسیر
آیات مرتبط با
إِدبار:
(وَمِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَارَ السُّجُودِ) (و در بخشى از شب او را
تسبیح كن، و بعد از
سجده‌ها).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه ادبار جمع
دبر است، و در عبارت است از منتهی الیه هر چیز، البته منتهی الیه آن و ما بعدش و گویا مراد از آن، تسبیح بعد از همه
نمازها باشد، چون
سجده، در آخر هر رکعت از
نماز است، و قهرا با
تعقیبات نمازهای پنجگانه منطبق می‌شود. بعضی گفته‌اند: مراد از آن نافله‌هایی است که هر
نمازی دارد. و بعضی گفته‌اند: مراد دو رکعت و یا چند رکعت
نماز بعد از
نماز مغرب است و بعضی گفته‌اند: مراد از آن
نماز وتر است که در آخر نافله‌های شب قرار دارد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَمِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَإِدْبَارَ النُّجُومِ) (همچنين به هنگام شب او را تسبيح گوى و نيز به هنگام پشت كردن ستارگان و
طلوع صبح).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: یعنی در پاره‌ای از شب، پروردگار خود را تسبیح گوی و مراد از این تسبیح
نماز شب است و بعضی هم گفته‌اند: مراد از آن
نماز مغرب و عشاء است و «ادبار النجوم»، بعضی گفته‌اند: مراد از این جمله، وقت ادبار نجوم است، و آن هنگامی است که ستارگان در اثر روشنی صبح از نظر ناپدید می‌شوند، و مراد از تسبیح در این هنگام دو رکعت
نماز مستحبی است که قبل از
نماز صبح خوانده می‌شود. بعضی گفته‌اند: مراد از آن، خود
نماز صبح است. بعضی دیگر گفته‌اند: مراد این است که صبح و شام و بدون
غفلت خدای تعالی را تسبیح گوید.
(دیدگاه شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «إِدبار»، ص۳۳.
