إِبْرٰاهِیمُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِبْرٰاهِیمُ: (قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِنًا)«إِبْرٰاهِیمُ» ابراهیم (علیه‌السّلام) جدّ اوّل
حضرت رسول (صلّی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) و پیامبران
بنی اسرائیل، مورد تصدیق مسلمین و
یهود و
نصاری است.
از آن‌جا كه قبل از این
آیه در آیات قبلی از يک سو بحث از مؤمنان راستين و شاكران در برابر نعمت‌هاى
خدا در ميان بود، به دنبال آن در آیه مورد بحث گوشه‌اى از دعاها و درخواست‌هاى ابراهيم (علیه‌السلام)
بنده مقاوم و شاكر خدا را بيان مى‌كند تا تكميلى باشد براى هر بحث گذشته و سرمشق و الگويى براى آن‌ها كه مى‌خواهند از نعمت‌هاى الهى بهترين بهره را بگيرند.
نخست مى‌گويد: "به خاطر بياوريد زمانى را كه ابراهيم (علیه‌السلام) به پيش‌گاه خدا عرضه داشت، پروردگارا اين
شهر (
مکه) را
سرزمین امن و امان قرار ده.
بعد می فرماید: و من و فرزندانم را مشمول
لطف و عنايتت بنما و از پرستش بت‌ها دور نگاهدار.
در حقيقت ابراهيم (علیه‌السلام) با اين تعبير مى‌خواهد به پيش‌گاه
خداوند چنين عرض كند كه حتى اگر فرزندان من از مسير
توحید منحرف گردند، و به بت توجه كنند از من نيستند، و اگر بيگانگان در اين خط باشند آن‌ها همچون فرزندان و برادران منند.
به موردی از کاربرد «إِبْرٰاهِیمُ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِنًا وَاجْنُبْنِي وَبَنِيَّ أَن نَّعْبُدَ الأَصْنَامَ) «به ياد آوريد زمانى را كه ابراهيم گفت: «پروردگارا! اين شهر مكه را شهر امنى قرار ده؛ و من و فرزندانم را از پرستش بت‌ها دور نگاه دار.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ابراهيم خليل (علیه‌السلام) دو نوبت اين
دعا را كرده، يكى موقعى كه مكه صورت شهر به خود نگرفته بوده و بار ديگر موقعى كه به صورت شهر در آمده بود، چون ابراهيم (علیه‌السلام) مكرر به مكه و به سركشى
هاجر و
اسماعیل (علیه‌السلام) رفته بود. و آن
وقت كه اسماعيل و مادرش را در آن‌جا اسكان داد و به سرزمين
فلسطین برگشت، و براى نوبت دوم به ديدن آن‌ها رفت ديد كه قوم
جرهم دور فرزندش را گرفته و به وى روى آورده‌اند، در اين موقع از
خدای تعالی خواسته است كه اين محل را شهرى امن قرار دهد- چون شهر نبود- و مؤمنين از اهلش را از ثمرات روزى فرمايد. و آن وقت كه سرزمين مزبور را به صورت شهرى ديده از خداى خواسته است كه اين شهر را محل امنى قرار دهد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ابراهیم»، ج۱، ص۱۶.
