إعجاز القرآن بین المعتزلة و الأشاعرة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«اعجاز القرآن بین المعتزلة و الاشاعرة» نوشته دکتر منیر سلطان، استاد در نقد و
بلاغت و مدرس دانشکده دخترانه دانشگاه عین شمس است.
این کتاب به طرح مساله اعجاز می‌پردازد و آرای دو مکتب کلامی مشهور
معتزلی و
اشعری را در ترازوی نقد می‌گذارد. مؤلف در این کتاب آرای عبد القاهر جرجانی، ابوبکر باقلانی و
فخر رازی را در برابر آراء و اندیشه‌های بزرگان
معتزله از جمله سکاکی، جاحظ و
زمخشری قرار داده است. به ویژه به ابن راوندی یکی از دانشمندان معتزله که از این مکتب برید و بعدها کتابهایی علیه آراء معتزله نوشت، پرداخته است. مباحث چهارگانه کتاب عبارتند از:
علم کلام، معتزله و
اعجاز قرآن،
اشاعره و اعجاز قرآنی، آرای اشاعره و معتزله و نقد آنها. مؤلف به دور از گرایشهای فرقه‌ای به نقد آراء این بزرگان و دیگر نامداران علم البلاغة و علم الکلام پرداخته و به خوبی شرایط و دلایل آرای آنها در زمینه اعجاز را تبیین نموده است.
کتاب حاضر مشتمل بر یک مقدمه چاپ سوم کتاب و نیز مقدمه چاپ اول آن و یک تمهید و ابواب سه گانه به شرح ذیل می‌باشد: تمهید:
«علم الکلام» شامل موضوعات: النشاة و الازدهار، المعتزلة و الاشاعرة می‌باشد. الباب الاول: «المعتزلة و اعجاز القرآن» دارای سه فصل ذیل می‌باشد: ۱- النظام و الجاحظ ۲-
الجبائی و الرمانی ۳- القاضی عبد الجبار. الباب الثانی:
«الاشاعرة و اعجاز القرآن» دارای دو فصل است: ۱- الباقلانی ۲- عبد القاهر الجرجانی. الباب الثالث:
«الاعجاز بین المعتزلة و الاشاعرة» سه فصل ذیل را دربر دارد: ۱- الزمخشری ۲- شخصیات اخیرة (ابن حزم الاندلسی، فخر الدین الرازی، السکاکی). ۳- اعجاز القرآن بین المعتزلة و الاشاعرة. در پایان باب سوم نتایج حاصله از مباحث کتاب فهرست شده است. کتاب در انتها دارای فهرستهای فنی است که شامل فهرست مخطوطات و منابع و مآخذ،
آیات قرآنی، اعلام، اشعار، اصطلاحات
علم بلاغت و فهرست تفصیلی مطالب می‌باشد.
کتاب حاضر به قلم دکتر منیر سلطان، استاد در نقد و بلاغت و مدرس دانشکده دخترانه دانشگاه عین شمس و به
زبان عربی نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد شومیز در ۲۹۲ صفحه برای بار سوم در سال ۱۹۸۶ م توسط انتشارات «منشاة المعارف» اسکندریه مصر منتشر شده است. منبع: ۱- خرمشاهی بهاء الدین، دانشنامه قرآن، جاول، ص۲۵۶ ۲- مقدمه مؤلف و متن کتاب.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
