أوضح المسالک إلی ألفیة ابن مالک (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«أوضح المسالک إلی ألفیة ابن مالک»، اثر امام ابی‌محمد عبد الله جمال الدین بن یوسف بن احمد بن عبدالله بن هشام انصاری است.
«أوضح المسالک إلی ألفیة ابن مالک»، اثر امام ابی‌محمد عبد الله جمال الدین بن یوسف بن احمد بن عبدالله بن هشام انصاری، کتابی است در شرح و توصیف ابیات هزارگانه (الفیه) ابن مالک که در نیمه اول قرن هشتم هجری، نوشته شده است.
مطالب در چهار جلد به چاپ رسیده و در هریک به‌طور جامع، ابیات هزارگانه ابن مالک (الفیه) شرح و توصیف شده است. بدین ترتیب،
کتاب، شرحی است در باب صرف و نحو عربی که با توضیحات متعدد نگارنده در پاورقی، تدوین شده است.
همان گونه که از نام کتاب پیداست، مؤلف در این اثر، به شرح مباحثی پرداخته که در الفیه ابن مالک به ایجاز و ابهام آمده است؛ ازاین‌رو مباحث و سرفصل‌های کتاب، با الفیه یکی است؛ جز اینکه به قصد سهولت کار متعلمین و دانش‌پژوهان، به شواهد و مثال‌های بیشتری متوسل شده و متن خود ابیات،
ذکر نگردیده و فقط توضیحات مربوط به مباحث، آورده شده است.
این کتاب بارها به چاپ رسیده است، از جمله: کلکته (۱۸۳۲ و ۱۸۳۷ م)، قاهره (۱۳۰۴، ۱۳۱۲ و ۱۳۱۶ ق)، بیروت (۱۳۹۹ ق/ ۱۹۷۹ م) و نیز قاهره (۱۹۶۷ م) به کوشش و شرح محمد محیی الدین عبدالحمید با نام «عدّة السالک الی تحقیق اوضح المسالک».
شرح‌های متعدد و بسیاری بر این کتاب نوشته شده است که برخی از آن‌ها، عبارتند از:
التصریح بمضمون التوضیح، از خالد بن عبد الله جرجاوی ازهری که در بولاق (۱۲۹۴ ق) و قاهره (۱۳۰۵ ق) به چاپ رسیده است.
تهذیب اوضح المسالک از محمد سلیم علی و احمد مصطفی مراغی که در قاهره (۱۳۲۹ ق) منتشر شده است.
منار السالک از عبد المتعال صعیدی که در قاهره (۱۹۶۴ م) چاپ شده است.
دو حاشیه نیز به نام‌های «حاشیة علی التصریح بمضمون التوضیح» از یاسین بن زین الدین علیمی و «حاشیة علی اوضح المسالک» از محمد بن طیب بن عبد المجید، بر آن نوشته شده که کتاب نخست در قاهره (۱۳۲۵ ق) و تهران (۱۲۸۶ ق) و دومی در فاس (۱۳۱۵ ق) به چاپ رسیده است.
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده است.
نرم‌افزار ادبيات عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي.
