آیات صفت وجه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیات صفت وجه به آیات بیانگر
صفت وجه برای خدا اطلاق می‌شود.
"آیات صفت وجه" به آیاتی اشاره دارد که وصف وجه را به
خداوند نسبت داده و مقصود از آن "ذات خداوند" یا "خشنودی خداوند" و مانند آن است.
واژه "وجه" در
قرآن در معانی متعددی به کار رفته است:
۱. صورت (عضو بدن):
؛
۲. اول و ابتدای
زمان :
؛
۳.
ثواب و خشنودی:
؛
۴. طرف و جهت:
؛
۵. دوستی و
محبت :
؛
۶. ذات و عین: .
در بسیاری از
آیات قرآن "وجه" به خدا نسبت داده شده است که این آیات دو قسمند:
آیاتی که "وجه" را به خداوند نسبت داده‌اند و منظور آن‌ها ذات پروردگار است؛ مانند:
۱) آیه ۲۶ و ۲۷
سوره الرحمن : (کل من علیها فان ویبقی وجه ربک ذو الجلال والاکرام)
؛ "هر چه بر
[۱۶] است فانی شونده است و ذات باشکوه و ارجمند پروردگارت باقی خواهد ماند".
۲) آیه ۸۸
سوره قصص : (… کل شیء هالک الا وجهه…)
؛ " جز ذات او همه چیز نابودشونده است".
در
جوامع الجامع ،
مجمع البیان ،
کشاف ،
تفسیر بیضاوی و… مراد از "وجه" در هر دو آیه را "ذات خداوند" دانسته‌اند.
آیاتی که "وجه" را به خدا نسبت داده‌اند؛ ولی منظور رحمت، ثواب و خشنودی خداوند است؛ مانند:
۱) آیه ۲۲
سوره رعد : (والذین صبروا ابتغاء وجه ربهم…)
؛ "و کسانی که برای طلب خشنودی پروردگارشان شکیبایی کردند".
۲) آیه ۹
سوره انسان : (انما نطعمکم لوجه الله…)
؛ "ما برای خشنودی خداست که به شما می‌خورانیم".
۳) آیه ۵۲
سوره انعام : (ولا تطرد الذین یدعون ربهم بالغداة والعشی یریدون وجهه…)
؛ "و کسانی را که پروردگار خود را بامدادان و شامگاهان می‌خوانند در حالی که خشنودی او را می‌خواهند مران".
مشبهه با استناد به
ظواهر برخی آیات مذکور مثل آیه ۱۱۵
سوره بقره (… فاینما تولوا فثم وجه الله…)
؛ گفته‌اند خداوند تبارک و تعالی نیز همانند
انسان صورت دارد. بطلان این
اعتقاد ، واضح است؛ زیرا "وجه" در برخی از آیات به معنای "ذات" و در آیه ۱۱۵ سوره بقره به معنای "جهت و طرف" است؛ نه صورت خداوند.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته ازمقاله «آیات صفت وجه».
