آسانی آفرینش (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بنا به
آیات قرآن،
آفرینش امری سهل و آسان برای خداوند است.
آسانی آفرينش و معاد انسان‌ها بر خداوند:
«مَّا خَلْقُكُمْ وَلَا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ؛
آفرينش و زندگي مجدد همه شما همانند يك فرد بيش نيست، خداوند شنوا و بينا است.»
آسانى آفرينش
انسان‌ها از
خاک و سپس از
نطفه، براى خدا:
«وَاللَّهُ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ... إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ؛
خداوند شما را از خاک آفريد، سپس از نطفه ... اينها همه برای خداوند آسان است.»
آسانی آفرينش خارق‌العاده براى خدا:
۱. «إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ كُن فَيَكُونُ؛
مثل
عیسی در نزد خدا، همچون [آدم (
قرآن)|[آدم]] است، كه او را از خاک آفريد، و سپس به او فرمود: موجود باش! او هم فورا موجود شد. (بنابراين،
ولادت مسیح بدون پدر، هرگز دليل بر الوهيت او نيست).»
۲. «قَالَتْ يَا وَيْلَتَى أَأَلِدُ وَأَنَاْ عَجُوزٌ وَهَذَا بَعْلِي شَيْخًا إِنَّ هَذَا لَشَيْءٌ عَجِيبٌ • قَالُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ ...؛
گفت: اي واي بر من! آيا من فرزند مي‌آورم در حالي كه پيرزنم و اين شوهرم پيرمردی است اين راستی چيز عجيبی است. گفتند از فرمان خدا تعجب مي‌كنی ....»
۳. «وَإِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِن وَرَائِي وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا فَهَبْ لِي مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا • قَالَ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْكِبَرِ عِتِيًّا • ... قَالَ رَبُّكَ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُكَ مِن قَبْلُ وَلَمْ تَكُ شَيْئًا؛
و من از بستگانم بعد از خودم بيمناكم (كه حق پاسداری از آئين تو را نگاه ندارند) و همسرم نازا است، تو به قدرتت جانشينی به من ببخش. گفت: پروردگارا! چگونه فرزندی برای من خواهد بود در حالي كه همسرم نازا است، و من نيز از پيری افتاده شده ام؟! ... پروردگارت گفته (و اراده كرده) اين بر من آسان است من قبلا تو را آفريدم و چيزی نبودی!»
۴. «قَالَتْ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ ... • قَالَ كَذَلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ ...؛
گفت چگونه ممكن است فرزندی برای من باشد در حالی كه تاكنون انسانی با من تماس نداشته... گفت مطلب همين است كه پروردگارت فرموده، اين كار بر من سهل و آسان است....»
آسانى آفرينش
آسمان و
زمین براى خداوند:
۱. «وَلَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَمَا مَسَّنَا مِن لُّغُوبٍ؛
ما آسمانها و زمين و آنچه را در ميان آنهاست در شش روز (شش دوران) آفريديم و هيچگونه رنج و تعبی به ما نرسيد (با اين حال چگونه زنده كردن مردگان براي ما مشكل است ؟).» «لغوب» در لغت به معنای رنج و تعب است و در آیه، کنایه از این است که خلق آسمانها و زمین، آسان بوده و سختی و خستگی در آن برای خدا وجود نداشته است.
۲. «إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ • وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ؛
ما هر چيزی را به اندازه آفريديم. و فرمان ما يک امر بيش نيست، همچون يک چشم بر هم زدن!»
امام خمینی با استناد به آیه
(وَمَا اَمْرُنَا اِلَّا وَاحِدَةٌ کَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ) به توضیح امر الهی و مفاد
قاعده الواحد می‌پردازد و معتقد است نخستین چیزی که از حق تعالی صادر گشته و از مقام جمع به ظهور رسیده وجود عام منبسطی است که بر هیکل‌های همه موجودات گسترش یافته است و
قرآن به این مطلب اشاره کرده است
(وَمَا اَمْرُنَا اِلَّا وَاحِدَةٌ) و محال است از واحد غیر واحد صادر شود.
در نگاه عرفانی امام خمینی به این قاعده، تکثر و تعدد در ظهور پذیرفته نیست و فقط یک ظهور است، آن‌هم ظهور تشکیکی و سریانی که همه مراتب ظهور را از نخستین مرتبه تا آخرین مرتبه در خود دارد، زیرا
وحدت ذاتی و
بساطت محض حق‌تعالی سبب شده جز یک ظهور پدید نیاید، لکن این ظهور، ظهوری است که همه چیز را در خود دارد و همه مظاهر را دارا می‌باشد.
به باور ایشان مصداق این فیض واحد و صادر از حق‌تعالی،
وجود منبسط و نفس رحمانی است که از اول تا آخر عالم را گرفته است و تغایر تعینات و محدودیت ماهیات، آن را محدود نمی‌سازد. بنابراین عالم بیش از یک وجود وسیع و سلسله نظام کل نیست هرچند در همه منازل و ماهیات ظهور می‌یابد.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۳۰۸، برگرفته از مقاله «آسانی افعال بر خدا (آفرینش)» •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
