آزادی اهل کتاب (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اهل کتاب در جامعه اسلامی دارای
آزادی هستند. دراین مقاله
آیات مرتبط با آزادی
اهل کتاب معرفی می‌شوند.
اهل کتاب دارای آزادی
بیان و اظهار عقاید خویش
در جامعه اسلامی:
۱. «وَقَالُواْ لَن يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَن كَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَى تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ قُلْ هَاتُواْ بُرْهَانَكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ؛
آنها گفتند: هيچ كس، جز يهود يا
نصاری، هرگز داخل
بهشت نخواهد شد.» اين آرزوى آنهاست! بگو: اگر
راست مى‌گوييد، دليل خود را (بر اين موضوع) بياوريد!»
۲. «وَقَالُواْ كُونُواْ هُودًا أَوْ نَصَارَى تَهْتَدُواْ قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ؛
(
اهل كتاب) گفتند: يهودى يا
مسیحی شويد، تا
هدایت يابيد! بگو: (اين آيين‌هاى
تحریف شده، هرگز نمى‌تواند موجب هدايت گردد،) بلكه از آيين خالص
ابراهیم پيروى كنيد! و او هرگز از
مشرکان نبود!»
۳. «قُلْ أَتُحَآجُّونَنَا فِي اللّهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْ وَلَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ...؛
بگو آيا درباره خداوند با ما گفتگو مي‌كنيد
در حالي كه او پروردگار ما و شماست و اعمال ما از آن ما و اعمال شما از آن شما است....»
۴. «فَإنْ حَآجُّوكَ فَقُلْ
أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوْتُواْ
الْكِتَابَ وَالأُمِّيِّينَ أَأَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُواْ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ ...؛
اگر با تو، به گفتگو و ستیز برخیزند، (با آنها
مجادله نکن! و) بگو: من و پیروانم،
در برابر خداوند (و فرمان او)،
تسلیم شده‌ایم. و به آنها که
اهل کتاب هستند (یهود و نصاری) و بی سوادان (مشرکان) بگو: آیا شما هم
تسلیم شده‌اید؟ اگر (
در برابر فرمان و منطق
حق،
تسلیم شوند، هدایت می‌یابند و اگر سرپیچی کنند، (نگران مباش! زیرا) بر تو، تنها
ابلاغ (
رسالت) است ....»
۵. «فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ • قُلْ يَا
أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاء بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلاَ يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ؛
هر گاه بعد از علم و دانشی که (درباره
مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم
فرزندان خود را ما
زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود آن گاه
مباهله کنیم و
لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.... بگو: ای
اهل کتاب! بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است که جز خداوند
یگانه را نپرستیم و چیزی را همتای او قرار ندهیم و بعضی از ما، بعضی دیگر را (غیر از خدای یگانه) به خدایی نپذیرد.» هر گاه (از این دعوت،) سرباز زنند، بگویید: «گواه باشید که ما مسلمانیم!»
۶. «وَلَا تُجَادِلُوا
أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ...؛
با
اهل كتاب جز به روشى كه از همه نيكوتر است
مجادله نكنيد....»
آزادى
اهل
كتاب در بحث و گفت‌وگو با
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. «فَإنْ حَآجُّوكَ فَقُلْ
أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوْتُواْ
الْكِتَابَ وَالأُمِّيِّينَ أَأَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُواْ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ ...؛
اگر با تو، به گفتگو و ستیز برخیزند، (با آنها مجادله نکن! و) بگو: من و پیروانم،
در برابر خداوند (و فرمان او)،
تسلیم شده‌ایم. و به آنها که
اهل کتاب هستند (یهود و نصاری) و بی سوادان (مشرکان) بگو: آیا شما هم
تسلیم شده‌اید؟ اگر (
در برابر فرمان و منطق حق،
تسلیم شوند، هدایت می‌یابند و اگر سرپیچی کنند، (نگران مباش! زیرا) بر تو، تنها ابلاغ (رسالت) است ....»
۲. «فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ ...؛
هر گاه بعد از علم و دانشی که (درباره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود آن گاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم»
۳. «ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ...؛
با
حکمت و
اندرز نيكو به سوي راه پروردگارت دعوت نما، و با آنها به طريقي كه نيكوتر است استدلال و
مناظره كن....»
۴. «وَلَا تُجَادِلُوا
أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ ...؛
با
اهل كتاب جز به روشي كه از همه نيكوتر است مجادله نكنيد، مگر كساني كه از آنها مرتكب ظلم و ستم شدند....»
آزادى
اهل
كتاب (
یهود) از
ذلّت،
در گرو پذيرش حاكميّت
اسلامى و شرايط
ذمّه:
«ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُواْ إِلاَّ بِحَبْلٍ مِّنْ اللّهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ ...؛
آنها هر كجا يافت شوند مهر ذلت بر آنان خورده است، مگر با ارتباط به خدا (و تجديد نظر
در روش ناپسند خود) و (يا) با ارتباط به مردم (و وابستگي به اين و آن)....»
برداشت فوق مبتنى است كه «ضربت عليهم الذلّة» انشا، و مقصود از «بحبل من الناس» انعقاد قرارداد ذمّه باشد؛ بنابراين، معنا چنين مى‌شود:
مسلمانان موظّفند يهود را
در حالت ذلّت نگه‌دارند تا اين‌كه به قرارداد ذمّه با مسلمانان تن دهند.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۲۶۸، برگرفته از مقاله «آزادی اهل کتاب». مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۳۴۲، برگرفته از مقاله «آزادی اهل کتاب».
