آذر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آذَر، نام نهمین ماه از
سال و سومین ماه از
فصل پاییز در سال شمسی در تقویم کنونی
ایرانی ، و نیز نام نهمین روز از هر ماه شمسی در
تقویم ایرانیان
قدیم است.
آذر،
ایزد نگهبان آتش نزد
ایرانیان باستان بود و
روز نهم هر
ماه شمسی و
ماه نهم هر
سال شمسی بنام اوست.
آذر (آدُر، در تلفظ فارسی میانه) به معنی «
آتش » است که به
عقیده زردشتیان یکی از
ایزدان بوده است.
در اواخر دوران ساسانی به
سبب رعایت نکردن
کبیسه‌ها در زمانی میان ۵۰۷ تا ۵۱۱م، آذرماه با
اعتدال بهاری
برابر شده بود.
در
زمان ملکشاه سلجوقی در ۴۶۷ق/۱۰۷۴م که تقویم جلالی
وضع شد، آذر نیز ماه نهم تعیین گردید.
نهمین روز ماه آذر یعنی «آذر روز» از آذرماه که ایزد «آذر» را نگهبان آن می‌دانستند، در سنّت ایرانیان قدیم یکی از
اعیاد به شمار می‌رفت و آن را به روایتی «آذر
جشن » می‌نامیدند.
(۱) ابوریحان بیرونی، الآثار الباقیه، به کوشش ادوارد زاخائو، لایپزیگ، ۱۹۲۳م و نسخه خطی ترکیه، شماره ۴۶۶۷، ذیل آذرماه.
(۲) ابوریحان بیرونی، التفهیم، به کوشش جلال همایی، تهران، بابک، ۱۳۶۲ش.
(۳) ابوریحان بیرونی، قانون مسعودی، حیدرآباد دکن، ۱۹۵۴م.
(۴) علی بن حسین مسعودی، مروج‌الذهب، به کوشش باربیه دومنار و پاوه دو کورتل، پاریس، ۱۸۷۷م، ۳/۴۱۴.
(۵) حسن تقی‌زاده، گاهشماری در ایران قدیم، تهران، ۱۳۰۶ش، ص ۱۹۳، ۲۵۷ق، ۱/۲۶۰.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آذر»، ج۱، ص۱۴۳. فرهنگ علم کلام، احمد خاتمی، ص۴۳.
