ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان (۳۳۶ یا ۳۳۸-۴۱۳ ق) مشهور به شیخ مفید و ابن المعلم، متکلم و فقیه و از چهره‌های برجسته شیعه در جهان اسلام در قرن چهارم هجری قمری بود. شیخ مفید در کلیه فنون و علوم اسلامی تالیف و تصنیف دارد و تقریباً از همه موضوعات علمی و دینی سخن به میان آورده است. تالیفات او را تا ۲۰۰ جلد کتاب ذکر کرده‌اند. کتاب المقنعه در علم فقه، الارشاد در شرح‌حال امامان شیعه و اوائل المقالات در علم کلام از آثار معروف او به شمار می‌رود.
شیخ طوسی در کتاب الفهرست بیست کتاب او را نام می‌برد، وی می‌نویسد: از جمله کتاب‌های او کتاب مقنعه در فقه، کتاب ارکان نیز در فقه، رساله‌ای در فقه که برای فرزندش نوشته و کامل نیست، کتاب الارشاد، کتاب الایضاح در امامت، کتاب الافصاح فی الامامة، کتاب نقض بر ابن عباد در امامت، کتاب نقض بر علی بن عیسی (رمانی) در امامت، کتاب نقض بر ابن قتیبه در حکایت و محکی، کتاب احکام اهل جمل، کتاب منیر در امامت، مسائل صاغانیه، مسائل جرجانیه، مسائلدینوریه، مسائل مازندرانیه، مسائل منثوره (پراکنده) قریب یکصد مسئله است، کتاب فصول از عیون و محاسن، کتاب احکام متعه و غیر اینها که در فهرست کتب وی ثبت است. و نیز کتاب مسئله کافیه در ابطال توبه خاطئه، کتاب الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة. ما تمام این کتاب‌ها را از وی استماع نمودیم. بعضی را با قرائت بر وی و برخی را که بارها بر او می‌خواندند و او می‌شنید، شنیده‌ایم. شیخ مفید در کلیه فنون و علوم اسلامی تالیف و تصنیف دارد و تقریباً از همه موضوعات علمی و دینی سخن به میان آورده و به تجزیه و تحلیل و نقض و ابرام و تخطئه و تصویب آنها پرداخته است. چنانکه از انبوه تالیفات پر ارزش او پیداست، اغلب آنها پاسخ سوالات گوناگون علمی بوده که از شهرها و کشورهای اسلامی از وی نموده‌اند، و ردّ عقاید و نظریات دانشمندان نامی عصر از فرقه‌های غیر شیعه بوده است. محدث حاج میرزا حسین نوری می‌نویسد: کمتر در کتب علمای شیعه که پس از وی آمده‌اند یافت می‌شود که از مسایل متعلق به امامت و ادله اثبات آن از کتاب و سنت از نظر درایت و روایت ولو با اشاره به آنها در کتاب‌های شیخ مفید مطلبی نباشد و ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء.
ابن شهرآشوب در کتاب خویش ۵۲ کتاب را بر می شمارد و افزون بر آنچه شیخ طوسی و نجاشی ذکر کرده‌اند، از ۱۵ کتاب دیگر نام می‌برد بر این اساس، شمار کتاب‌های شیخ ۱۹۰ عنوان می‌شود.
