آثار الادهار (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آثارُ اَلاَدْهار، کتابی تاریخی و جغرافیایی به
زبان عربی، نوشته ادیب و موسیقی‌دان لبنانی
سلیم جبرائیل الخوری (۱۸۴۳ـ ۱۸۷۵م) و ادیب و زبان‌شناس لبنانی
سلیم میخائیل شحاده (۱۸۴۸ـ۱۹۰۷م) است.
این کتاب دارای ترتیب الفبایی بوده و اطلاعات داده شده در آن بر پایه دانسته‌های نیمه دوم سده ۱۹ یا کهنه‌تر از آن می‌باشد. این کتاب به دو بخش
تاریخ و
جغرافیا تقسیم می‌شود.
این کتاب از ۲ بخش تشکیل می‌شود:
بخش یکم،
تاریخ است. این بخش مشتمل بر گفت‌وگو از تاریخ ملت‌های کهن و نوین، مذاهب، نحله‌ها، طریقه‌ها، مکتب‌های نوین سیاسی و غیرسیاسی، پیمان‌های بین‌المللی، مجامع دینی، شجره‌های حکومتی، خاندان‌های بزرگ و
تراجم احوال نامداران هر زمان و مکان از
پیامبران،
صحابه،
تابعین،
اولیای خدا، صالحان، شاعران، ادیبان، نویسندگان، قّدیسان، فیلسوفان، پادشاهان، امیران، والیان، قهرمانان، قاضیان، حاکمان، مؤلفان و مخترعان همراهِ ذکر اعمال و مذاهب و اختراعات و اکتشافات ایشان، و نیز تاریخ
ادیان،
خرافات باستانی در نزد ملت‌ها، رویدادهای مشهور و روزهای معروف است.
این بخش در «ابن‌قطان» پایان می‌پذیرد. چاپ آن در ۲ جزء و در ۲ مجلد در ۱۸۷۷م در
بیروت انجام یافته است. این بخش پیش‌گفتاری در معرفی تاریخ دارد.
بخش دوم، جغرافیاست. این بخش دارای پیش‌گفتاری درباره پیدایش و پیشرفت دانش جغرافیاست.
در این بخش اعلام جغرافیایی (بیشتر آن مربوط به سرزمین‌های عربی و اسلامی و بلاد وابسته به
امپراتوری عثمانی، و بعضاً
اروپا یا دیگر نقاط گیتی) شرح داده می‌شوند و از تاریخ تحولات سیاسی آن‌ها نیز گفت‌وگو به میان می‌آید.
این اعلام شامل کشور‌ها، استان‌ها، شهر‌ها، روستا‌ها، آبادی‌های موجود و از میان رفته، آثار تاریخی و جز آن است.
این بخش در «بُرَک» (جایی در
بصره) پایان می‌پذیرد. جزء یکم هر ۲ بخش را مؤلفان با هم نگاشته‌اند و بقیه اجزاء را سلیم شحاده (پس از درگذشت دوست و همکارش سلیم خوری در سه‌شنبه ۲۹ ژوئیه ۲۹ ۱۸۷۵م) دنبال کرده‌است. ۴ جزء از بخش جغرافیایی کتاب، در ۲ مجلد در ۱۸۷۵ـ۱۸۷۶م در
بیروت به چاپ رسیده‌است.
(۱) سلیم جبرائیل الخوری، آثارُ اَلاَدْهار، (۱۸۴۳ـ ۱۸۷۵م).
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آثارالأدهار»، ج۱، ص۶۶.
