جیش

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

جَیْشْ بمعنای ‌لشگر یا سپاهی که برای جنگ یا غیر جنگ می‌روند.

۱ - معنای لغوی جیش

[ویرایش]

---

جیش به فتح اوّل و سکون دوم (جمع آن جیوش) در لغت به معنای جند، لشگر یا سپاهی که برای جنگ یا غیر جنگ می‌روند، آمده است.

۲ - معنای اصطلاحی جیش

[ویرایش]

---

در اصطلاح نیز به همان معنای لغوی خود یعنی لشگر و سپاه به کار رفته است.

۳ - جیش در کلام پیامبر اکرم

[ویرایش]

---

در کتاب‌های تاریخی آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) در اواخر عمر مبارک خود برای مقابله با رومیان لشگری به فرماندهی اسامة بن زید فراهم کرد و فرمود:
«جَهِّزُوا جَیْشَ اسامَةَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُ»
لشگر اسامه را آماده سازید، خداوند لعنت کند کسی را که از این لشگر سرپیچی کند.

۴ - تعداد نفرات جیش‌

[ویرایش]

---

۴.۱ - سریه

گروه‌های سه تا پانصد نفری (که در شب یا مخفی بیرون بروند) را سریّه می‌گویند.

۴.۲ - سَوارِبْ

دسته‌هایی هستند که در روز برای جهاد بیرون می‌روند.

۴.۳ - مِنْسَر

به سپاهی که بیش از پانصد و کمتر از هشتصد نفر باشند، جمع آن مَناسِر می‌باشد، مِنْسَر می گویند

۴.۴ - جَیْشْ

سپاهی که شمارش به هفتصد نفر برسد، جَیْشْ گویند.

۴.۵ - خَشْخاش

سپاهی که بیش از هشتصد و کمتر از هزار نفر استعداد داشته باشد، خَشْخاش گویند

۴.۶ - جَیْش ازْلَمْ

سپاهی که استعدادش به هزار نفر برسد، جَیْش ازْلَمْ گویند.

۴.۷ - جیش جُحْفل

سپاهی که استعدادش به چهار هزار نفر برسد، جیش جُحْفل.

۴.۸ - جَیش جَرّار

سپاهی که استعدادش به دوازده هزار نفر برسد، جَیش جَرّار گویند.

۴.۹ - کَتیبَه

سپاهی که فراهم گشته و جمع شده و پراکنده نشود، کَتیبَه گویند.

۴.۱۰ - ارْعَن

به سپاه بزرگ و بی مانند ارْعَن گویند.

۴.۱۱ - خَمیس

به سپاه عظیم‌ خَمیس گویند.

۴.۱۲ - نَقیصه

هر گاه سرایا و سوارب بیرون رفته، پراکنده و دسته دسته شوند، نَقیصه گویند.

۴.۱۲.۱ - جرائد

در آن صورت به دسته‌های کمتر از چهل نفر «جرائد» گویند

۴.۱۲.۲ - مَقانِبْ

و به دسته‌های بیش از چهل تا سیصد نفر «مَقانِبْ» گویند

۴.۱۲.۳ - جَمَرات

و به دسته‌هایی که بیش از سیصد و کمتر از پانصد نفر استعداد دارند «جَمَرات» گویند

۴.۱۲.۴ - عُصبه

و دسته‌هایی که مرکب از چهل مرد جنگی بودند را «عُصبه» می‌نامیدند.

۴.۱۳ - حَضیره

دسته‌هایی که از ده نفر کمتر استعداد داشته باشند، حَضیره گفته می شود

۵ - تذکر

[ویرایش]

---

البته این اصطلاحات مربوط به صدر اسلام می‌شود.

۶ - پانویس

[ویرایش]

---