مَجوس (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَجوس (به فتح میم) از
واژگان قرآن کریم که مراد از آن
ایرانیان قديم است.
اين لفظ فقط يک بار در
قرآن مجید به کار رفته است.
مَجوس مراد از آن ايرانيان قديم است.
به موردی از
مَجوس که در قرآن به کار رفته است، اشاره میشود:
(إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا وَ الصَّابِئِينَ وَ النَّصارى وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا إِنَّ اللَّهَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ)
(به يقين كسانى كه به (
پیامبر اکرم) ايمان آوردند و كسانى كه به
آیین یهود گرويدند و
صابئان (پيروان
یحیی) و
نصاری و مجوس و
مشرکان،
خداوند در ميان آنان
روز قیامت داورى مىكند.)
(وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا)
كه در مقابل چهار مذهب آمده نشان میدهد كه مذهب مجوس در اصل مذهب شرک نبوده و در رديف
ادیان توحیدی است و اخذ
جزیه از آنها دليل بارز اين مطلب است. در
وسایل كتاب جهاد باب ۴۹ در مورد اينكه جزيه فقط از اهل كتاب گرفته میشود و آنها يهود و نصارى و مجوساند، ۹ روايت در اين زمينه نقل شده است. از جمله از
امام سجاد (علیه السّلام) كه فرمود:
«إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ قَالَ: سُنُّوا بِهِمْ سُنَّةَ أَهْلِ الْكِتَابِ يَعْنِي الْمَجُوسَ.»
یعنی: «با مجوس به طريق اهل كتاب رفتار كنيد.»
در
المیزان ذيل آيه شريفه آمده:
معروف آن است كه مجوس پيروان
زرتشت هستند و كتاب مقدّس آنها
اوستا است ولى تاريخ حيات و زمان ظهور وى خيلى مبهم است. در غلبه
اسکندر به ايران كتاب اوستا از بين رفت سپس در زمان ساسانيان آن را از نو نوشتند. بنابر این رسيدن به حقيقت مذهبشان مشكل شد. مسلّم اين است كه برای تدبير عالم دو مبدء قائلند: مبدأ
خیر و مبدأ
شرّ؛ (يزدان و اهريمن يا
نور و ظلمت.) عناصر بسيط مخصوصاً آتش را تقديس میكنند. در ايران،
چین و
هند آتشکده هایى داشتند و همه را به اهورا مزدا میرسانند كه موجد كل است.
در كتاب
عدل الهی مینويسد:
دو گانه پرستى در ايران قديم و اعتقاد ايرانيان به اهورامزدا و اهريمن كه بعدها با تعبير يزدان و اهريمن بيان شده است. به روشنى معلوم نيست كه آيا آیين زرتشت در اصل آیين توحيدى بوده است يا آیين دوگانگى؟
اوستاى موجود، اين ابهام را رفع نمیكند، زيرا قسمتهاى مختلف اين كتاب تفاوت فاحشى با يكديگر دارد، بخش «ونديداد» آن صراحت در
ثنویّت دارد ولى از بخش گاتاها چندان دوگانگى فهميده نمیشود بلكه بر حسب ادعاى برخى از محققين از اين بخش
یگانه پرستی استنباط میگردد.
ولى ما بر حسب اعتقاد اسلامىای كه درباره مجوس داريم میتوانيم چنين استنباط كنيم كه دين زرتشت در اصل يک شريعت توحيدى بوده است زيرا بر حسب عقيده اكثر علماء اسلام، زرتشتيان از
اهل کتاب محسوب میگردند.
مَجوس فقط يک بار در قرآن آمده است.
•
قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «مجوس»، ج۶، ص۲۳۹-۲۴۰.